مطالعه شیمی کانی ها و تعیین دما و فشار دگرگونی در گارنت- کلینوپیروکسن آمفیبولیت های جنوب خاور قره آغاج- آذربایجان شرقی

منطقه مورد مطالعه در تقسیم بندی های زمین ساختی ایران در پهنه ساختاری ایران مرکزی جای گرفته ­است. سنگ های بازیک دگرگون شده و آمفیبولیت­های منسوب به پرکامبرین با گستردگی فراوان برونزد اصلی دگرگونی های منطقه را تشکیل می­دهند. انواع آمفیبولیت ها بر پایه کانی های دگرگونی شاخص عبارتند از اپیدوت- آمفیبولیت، آمفیبولیت معمولی، گارنت- آمفیبولیت و گارنت- کلینوپیروکسن آمفیبولیت. بافت این سنگ ها بیشتر گرانوبلاستیک و پورفیروبلاستیک است. در این پژوهش ترکیب شیمی کانی ها در گارنت- کلینوپیروکسن آمفیبولیت بررسی قرار و دما و فشار دگرگونی سنگ ها تعیین شده است. بر پایه داده های شیمی کانی ها ترکیب آمفیبول از نوع پارگاسیت و هورنبلند و ترکیب کلینوپیروکسن از نوع دیوپسید است. کانی های پلاژیوکلاز، غنی از تشکیل‎دهنده آنورتیت (An۷۳.۵۰-۹۵.۹۰) و با مقادیر کمتر آلبیت (Ab۳.۹۰-۲۴.۷۰) هستند. ترکیب گارنت به صورت Alm (%۴۵.۹۰-%۵۹.۱۰)، Prp (%۵.۶-%۱۶.۱)، Sps (%۱۰.۹۰-%۲۳.۵۰)، GAU (%۱۳.۲۰-%۲۳.۷۰) است. در ترکیب گارنت از مرکز به سوی حاشیه مقادیر منیزیم و آهن افزایش ولی مقادیر منگنز و کلسیم کاهش یافته است. دما و فشار به دست آمده برای این سنگ ها به ­ترتیب حدود ۶۵۰ تا ۷۰۵ درجه سانتی گراد و ۵/۸ کیلوبار است. فشار دگرگونی به دست آمده منطبق با ژرفا حدود ۲۵ کیلومتر و معادل با دگرگونی در شرایط پوسته زیرین است. دگرگونی دما و فشار متوسط ثبت شده در گارنت-کلینوپیروکسن‎آمفیبولیت­ها از نوع دگرگونی ناحیه­ای بارووین است. بر پایه مطالعات زمین­شناسی و سنگ­شناسی در منطقه و مقایسه آن با سنگ­های مشابه از سرزمین های پرکامبرین در ­مناطق همجوار به نظر می­رسد کهن­ترین فاز کوهزایی موثر در منطقه، کوهزایی پان آفریکن است که سبب دگرگونی و سخت شدن پوسته قاره‎ای پرکامبرین شده­ است. سنگ­های متابازیت و آمفیبولیت منسوب به پرکامبرین در طی این فاز تشکیل شده­اند. عملکرد فازهای کوهزایی آلپی در سنوزوییک در ارتباط با برخورد قاره ای صفحه عربستان با خرده قاره ایران مرکزی سبب دگرگونی این سنگ­ها در شرایط ترمودینامیکی دما و فشار متوسط در گستره رخساره آمفیبولیت بالایی (دگرگونی نو بارووین) شده است.

کلیدواژه ها:

آمفیبولیت ، شیمی کانی ، دما- فشارسنجی ، قره آغاج ، آذربایجان شرقی