تقابل زیبایی شناختی فرهنگی در کتاب آرایی چاپ سنگی و چاپ سربی

ورود صنعت نوین چاپ به ایران در سه دوره زمانی متفاوت رخ داد. بدیهی است در این سه دوره، ذوق و سلیقه جامعه ایرانی درپذیرش پدیده های نو، از شاخصه های فرهنگی، اجتماعی و رویدادهای تاریخی مختص زمان خود متاثر بود. بر اساس این عوامل،پذیرش دو تکنولوژی متفاوت تکثیر مکانیکی آثار، در مقابل سنت های اصیل هنری ایران که سالیان مدیدی سلیقه هنریایرانیان را شکل داده بود، از طرف جامعه با چالش هایی روبرو شد. در زمان صفویان که اولین دوره ورود چاپ سربی به ایرانمحسوب می شود، هنر کتاب آرایی و تکثیر به عنوان هنری اصیل و والا هنوز در دست تعداد معدودی از شاهان و درباریان بود وبه سفارش و سلیقه آنها از لحاظ موضوعی و تکنیکی انجام می شد. به همین دلیل روش تکثیر مکانیکی جدید مورد استقبالقرار نگرفت. این تکنیک چاپ بعد از دومین دوره ورود خود به ایران در دوره قاجار، در تقابل با چاپ سنگی و رواج آن، باز هممورد پذیرش واقع نشد و چاپ سنگی به مدت ۵۰ سال در ایران به عنوان تکنیکی برای تکثیر آثار، به طور کامل استفادهمی شد. تا اینکه بر اساس تحولات اجتماعی و نیازهای به وجود آمده، بستر برای رونق گرفتن چاپ سربی آماده گشت. در اینمقاله تاثیرات اجتماعی و فرهنگی در رواج چاپ های سنگی و سربی و همینطور تقابل زیبایی شناختی سنت های پیشینکتاب آرایی ایرانی در آثار تولید شده توسط چاپ های سربی و سنگی مورد پژوهش واقع می شود. برای ارزیابی این موضوع، منابعتاریخ هنر و آثار باقی مانده از دوره قاجار مورد بررسی قرار گرفته و جهت تحقیق در رابطه بسترهای اجتماعی و رویدادهایتاریخی با پدیده های نوین صنعت چاپ و سبک های جدید خلق آثار هنری، به تاریخ اجتماعی و فرهنگی دوره قاجار رجوع شدهاست. در نهایت بر اساس یافته های تحقیق، روند شکل گیری دیدگاه جدید زیبایی شناختی فرهنگی جامعه ایرانی در بازه زمانیحکومت قاجار بیان می گردد.

کلیدواژه ها:

زیبایی شناختی ، قاجار ، چاپ سنگی ، چاپ سربی ، تکثیر مکانیکی