آیکونولوژی نقوش ایزدبانوان و گیاهان (انار، نیلوفر، خرما) بر روی سنجاقهای مفرغی مدور لرستان

ایزدبانوان از کهن ترین سوژه های هنری هستند که در آثار به جای مانده از تمدن های باستانی حضور چشمگیر دارند. نقوش خدای بانو بر مفرغینه های تمدن لرستان نمود و گواه مشابه دیگری بر این مسئله است که با نقش الهه مادر به همراه نقوش گیاهی تصویر شده اند. دلیل بازتاب نقش ایزدبانو در مرکزیت سنجاق های تمدن لرستان در همنشینی با نقوش گیاهی، سوال اصلی این مقاله است. هدف این پژوهش کشف کارکردهای نقش ایزدبانو و نقوش گیاهی بر سنجاق سرهای مفرغی لرستان با رویکرد آیکونولوژی پانوفسکی است. روش تحقیق این پژوهش توصیفی-تحلیلی از نوع تحقیقات کیفی بوده و اطلاعات از طریق منابع کتابخانه ای و اسنادی گردآوری شده اند. در این پژوهش با رویکرد آیکونولوژی، با انتخاب سه نمونه موردی از سرسنجاق های مدور تمدن لرستان، در بخش پیش آیکونوگرافی نقش الهه ی مادر به همراه نقوش گیاهی توصیف شده، در بخش دوم با تحلیل آیکونوگرافی، به نمادشناسی و ارتباط متقابل نقوش مذکور پرداخته شد که گویای معانی نمادینی چون باروری، زایندگی، برکت و فراوانی نعمت است؛ در بخش سوم با تفسیر نهایی از شواهد مختلف، ادبی تصویری و داستانی نقش مادرانه ی نیلوفر و انار و اهمیت باروری و بارورکننده ی نخل در ارتباط با ایزدبانوان در زمینه ی مدور مفرغی به عنوان قدرت های برتر گیاهی و انسانی دارای نیروی اسرارآمیز و جادویی در باور مردم باستانی تمدن لرستان مشخص شد.

کلیدواژه ها:

آیکونولوژی ، ایزدبانو ، نیلوفر ، انار ، نخل ، سرسنجاق مفرغی لرستان