الهیات اسلامی حقوق بشر: منزلت انسانی بر مبنای رویکرد نومقاصدی

تاکید بر انگاره مقاصد شریعت در دوران مدرن و ظرفیتهای آن در خطر کردن به نظریه مدرن حقوق اسلامی و خاصه حقوق بشر، از رهگذر تبیین چیستی منزلت و کرامت انسانی و همچنین نسبت آن با حقوق بشر و سپس تبیین رویکرد مقاصدی به کرامت انسانی و حقوق بشر در چشم اندازی مبتنی بر دیدگاه های کانت امکانپذیر میگردد. ادعای بنیادی آن است که امکان تحقق حاکمیت مبتنی بر غایت انگاری موجودات عاقل (حاکمیت اخلاقی) در چارچوب شریعت و حقوق اسلامی وجود دارد، اگر ازانگاره »منزلت انسانی« کانت خوانشی الهیاتی ارائه شود و اگر حاکمیت الهی در پرتو اصول و مقاصد شریعت، به مثابه احترام به حیثیت انسانی پنداشته شود. بدین ترتیب، نوشتار حاضر در پی احتجاجی فشرده در راستای تبیین اصل حیثیت و منزلت انسانی و به تبع آن احترام به حقوق بشر به مثابه یکی از اصول یا مقاصد اساسی و یا حتی به عنوان بنیاد اسلام مقاصدی است؛ چنین نظرگاهی حاکمیت و امر سیاسی در اسلام را تابع امر اخلاقی قرار داده و از حاکمیت الهی خوانشی همسو با حاکمیت افراد عاقل غایت در خویشتن ارائه میکند. این بدان معناست که نظریه حقوق بشر در دوران مدرن میتواند در یک چشم انداز سازگار با حقوق اسلامی قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

حقوق بشر ، حقوق اسلامی ، مقاصد شریعت ، منزلت انسانی ، کانت