بازشناسی شخصیت اسحاق بن محمد النخعی (م ۲۸۴ق)

اسحاق بن محمد نخعی احمر (م ۲۸۴ق)، محدث شیعی سده ی سوم هجری، جایگاه ویژه ای در انتقال میراث حدیثی امامیه دارد. او در شمار اصحاب امام هادی (ع) و امام عسکری (ع) و جزو شاگردان امام جواد (ع) معرفی شده است. برای او کتاب هایی برشمرده اند؛ از جمله: کتاب «مجالس هشام» و کتاب «اخبار السید» که کتاب اخیر یکی از منابع شیخ کلینی در تدوین کتاب کافی است. اسحاق بن محمد از سوی برخی از رجالیان متقدم، به وضع حدیث، کذب، فساد در مذهب و غلو متهم شده است. این امر در حالی است که او از توثیق برخی از رجال شناسان، به ویژه معاصرینی مانند ابطحی صاحب تهذیب المقال، بهبهانی و زنجانی بهره مند است. همین تشتت آراء درباره ی او، اهمیت شناخت دقیق تر شخصیت او را ضرورت می بخشد. ناتمامی قریب به اتفاق ادله ی توثیق او، در کنار شواهد در دسترس از فساد مذهب و تضعیف وی، قول به توثیق او را با انصراف جدی روبرو می کند. این پژوهش به نقل و بررسی گفتار عالمان رجالی پرداخته و کوشیده است شناخت دقیق تری از وی به دست دهد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است.

کلیدواژه ها:

اسحاق بن محمد ، وضاع ، راوی حدیث ، جعل حدیث