بررسی تطبیقی آرای سید مرتضی و علامه طباطبایی در چیستی عقل و کارکردهای آن

حمیدرضا شریعتمداری; سید باقر حسینی کریمی

بررسی تطبیقی آرای سید مرتضی و علامه طباطبایی در چیستی عقل و کارکردهای آن

محل انتشار: فصلنامه مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، دوره: 23، شماره: 80

سال انتشار: 1398

نوع سند: مقاله ژورنالی

زبان: فارسی

مشاهده: 241

فایل این مقاله در 18 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

دریافت فایل کامل مقاله

صدور گواهی نمایه سازی
من نویسنده این مقاله هستم

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

https://civilica.com/doc/1374970

شناسه ملی سند علمی:

JR_KSIU-23-80_006

تاریخ نمایه سازی: 22 دی 1400

چکیده مقاله:

هدف: هدف این پژوهش بررسی تطبیقی آرای سید مرتضی و علامه طباطبایی در چیستی عقل و کارکردهای آن از دیدگاه این دو بزرگوار بود. روش:برای بررسی عنوان این پژوهش تا رسیدن به نتیجه مطلوب، از شیوه توصیفی و تحلیلی استفاده شد. یافتهها: با توجه به جایگاه مهم و حجیت عقل نزد سید مرتضی و علامه طباطبایی، میتوان شش کارکرد مهم برای عقل از دیدگاه ایشان در نظر گرفت: ۱. اثبات اصول و مبانی تشیع، ۲. عقل به عنوان منبع و مدرک، ۳. تاویل و توجیه آیات و روایات ناسازگار با اصول عقلی، ۴. عقل و معتبر دانستن یک خبر یا ابطال آن، ۵. عقل به عنوان ابزار فهم، استنباط و تبیین متون دینی، ۶. عقل و خرافهستیزی. نتیجهگیری: اگرچه سید مرتضی و علامه طباطبایی در حجیت عقل و تبیین بسیاری از کارکردهای عقل، اشتراک نظر داشتهاند؛ ولی به نظر میرسد در تعریف عقل، تبیین برخی از کارکردها، مثل تاویل و توجیه آیات و روایات ناسازگار با اصول عقلی و نوع رویکردشان نسبت به تبیین مسائل دینی با یکدیگر تفاوتهایی نیز داشتهاند. رویکرد سید مرتضی، کلامی بود؛ ولی علامه طباطبایی بیشتر با روش فلسفی با مسائل دینی مواجهه داشته است.

کلیدواژه ها:

سید مرتضی ، علامه طباطبایی ، عقل ، کارکردها

نویسندگان

حمیدرضا شریعتمداری

دکتری فلسفه اسلامی.دانشگاه تهران(دانشکده الهیات). دانشیار. شیعه شناسی. دانشکده شیعه شناسی. دانشگاه ادیان و مذاهب قم.

سید باقر حسینی کریمی

دکتری شیعهشناسی(گرایش کلام شیعی). دانشگاه ادیان و مذاهب قم. استادیار. گروه معارف اسلامی دانشگاه مازندران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :

ابن سینا، ابوعلی،(۱۳۶۳). اشارات وتنبیهات. حسن ملکشاهی. تهران: سروش .. ...
ابن منظور، محمد بن مکرم(۱۴۲۱). لسانالعرب. بیروت: دارصادر.. ...
الاوسی، علی(۱۳۷۰). روش علامه طباطبایی در المیزان. ترجمه سید حسین ...
اشعری، ابوالحسن علی بن اسماعیل(۱۳۴۸). الابانه عن اصول الدیانه. قاهره: ...
اشعری، ابوالحسن علی بن اسماعیل(۱۴۰۰ ق). مقالات الاسلامیین. بیروت: دار ...
اقبال، عباس(۱۳۴۵). خاندان نوبختی. تهران: طهوری.. ...
انصاری، حسن(بیتا). تارنمای بررسیهای تاریخی، مقالات و نوشتهها؛ در حوزه ...
برنجکار، رضا(۱۳۹۱). روش شناسی علم کلام. قم: دارالحدیث.. ...
جبرئیلی، محمدصفر(۱۳۹۴). سیر تطور کلام شیعه، دفتر دوم: از عصر ...
جبرییلی، محمدصفر(۱۳۸۴). «کلام شیعی؛ دورههای تاریخی، رویکردهای فکری». قبسات، ش ...
خطاوی، وسام(۱۳۸۵). المناهج الروائیه عند الشریف المرتضی. قم: دارالحدیث.. ...
خلیلی، مصطفی(۱۳۷۸). عقل و وحی در اسلام. قم: بوستان کتاب.. ...
رازی، فخر الدین محمدبن عمر(۱۳۷۰). المباحث المشرقیه فی علم الالهیات. ...
زارع، حامد(بیتا). «حکمت متعالیه، از ملاصدرا تا علامه طباطبایی». گفتگو ...
سبزواری، ملا هادی(۱۳۶۹). شرح المنظومه ، تهران، ناب.. ...
سجادی، سید جعفر(۱۳۷۳). فرهنگ معارف اسلامی، تهران: کومش.. ...
سید مرتضی، ابوالقاسم علی بن الحسین(۱۴۱۱ ق). الذخیره فی علم ...
سید مرتضی، ابوالقاسم علی بن الحسین(۱۳۴۶). الذریعه الی اصول الشریعه. ...
سید مرتضی، ابوالقاسم علی بن الحسین(۱۴۰۵ ق). الرسائل. تحقیق مهدی ...
سید مرتضی، ابوالقاسم علی بن الحسین(۱۹۹۸ م). امالی. تصحیح محمد ...
سید مرتضی، ابوالقاسم علی بن الحسین(۱۴۰۹ ق). تنزیه الانبیا. بیروت: ...
شریعتمداری، حمیدرضا(۱۳۹۳). «کاربستهای محتمل عقل در قلمرو دین با نگاهی ...
شریف، م.م.(۱۳۶۲). تاریخ فلسفه در جهان اسلام. ترجمه نصرالله پورجوادی. ...
شهرستانی، محمد بن عبدالکریم(۱۹۷۲ م). ملل و نحل. بیروت: دارالمعرفه.. ...
شیروانی، علی(۱۳۸۷). «تاملی در ویژگیهای روششناختی مکتب فلسفی صدرالمتالهین». روششناسی ...
صدرالدین شیرازی، محمد ابراهیم ( ۱۳۶۲). المبدا و المعاد، ترجمه ...
طباطبایی، سید محمدحسین(۱۴۱۷ ق). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: دفتر ...
طباطبایی، سید محمدحسین(۱۳۸۸). بررسیهای اسلامی. قم: بوستان کتاب.. ...
طباطبایی، سید محمدحسین(۱۴۰۳ ق). تعلیقه بحارالانوار. بیروت: دار احیاءالتراث العربی، ...
طباطبایی، سید محمدحسین(۱۳۹۴). شیعه در اسلام. قم: دارالتبلیغ اسلامی.. ...
طباطبایی، سید محمدحسین(۱۳۶۱). علی و فلسفه الهی. ترجمه سید ابراهیم ...
طباطبایی، سید محمدحسین(۱۳۸۴). نهایه الحکمه. قم: دفتر انتشارات اسلامی.. ...
غزالی، محمد(بیتا). مقاصد الفلاسفه، محقق، دنیا، سلیمان، بیروت: دار المعارف ...
فیومی، احمد بن محمد بن علی (۱۴۱۴) المصباح المنیر، ...
مادلونگ، ویلفرد(۱۳۷۵). مکتبها و فرقههای اسلامی در سدههای میانه. ترجمه ...
مجلسی، محمدباقر(۱۳۸۶). بحارالانوار الجامعه لدرر اخبار الائمه الاطهار. تهران: اسلامیه.. ...
مطهری، مرتضی(۱۳۷۶). مجموعه آثار. تهران: صدرا.. ...
مظفر، محمدرضا(۱۳۸۲). المنطق. تصحیح علی شیروانی. قم: دار العلم.. ...
یوسفزاده، حسینعلی(۱۳۹۲). «اعتزالگرایی سید مرتضی؛ بررسی و نقد». نقد و ...
Ansari, Hasan (?). Historical Reviews website, Articles in the field ...
Ash'ari, Ali Ibn Isma'il (۱۴۰۰). The Articles of Islam. Beirut: ...
Ash'ari, Ali Ibn Isma'il (۱۹۶۹). Al-Anbani, Principles of Religion. Cairo: ...
Baranjkar, Reza (۲۰۱۲). Methodology of Kalam Science. Qom: Dar al-Hadith.. ...
Elavosi, Ali (۱۹۹۱). Allameh Tabataba'i's Method in Al-Mizan. Translated by ...
Ibn Manzour, Muhammad Ibn Makram (۱۴۲۱). Lesan al-Arab. Beirut: Dar ...
Iqbal, Abbas (۱۹۶۶). Nobakhti Dynasty. Tehran: Tahouri.. ...
Jebraili, Mohammad Safar (۲۰۰۵). "Shiite Theology; Historical Courses, Intellectual Approaches". ...
Jebraili, Mohammad Sa'far (۲۰۱۵). The Evolution of Shiite Theology, Second ...
Khalili, Mustafa (۱۹۹۹). Reason and Revelation in Islam. Qom: Book ...
Khattawi, Wisam (۲۰۰۶). Al-Menahaj Al-Rawayyah and Al-Sharif al-Mortazi. Qom: Dar ...
Madelong, Wilfred (۱۹۹۶). Islamic Schools and Sects in the middle ...
Majlesi, Mohammad Baqir (۲۰۰۷). Bahar al-Anwar al-Jama'ah Ledger News of ...
Motahhari, Morteza (۱۹۹۷). Collection of Works. Tehran: Sadra.. ...
Mozafar, Mohammad Reza (۲۰۳۳). Al-Mantiq. Ali Shiravani. Qom: Dar al-Elm.. ...
Razi, Fakhruddin Mohammad Ibn Omar (۱۹۹۱). Al-Mabaheth Al-Masharqiyyah fi Elm ...
Seyyed Morteza, Abolghasem Ali al-Hussein (۱۴۰۵). Al-Rasael. Research by Mehdi ...
Seyyed Morteza, Abolghasem Ali al-Hussein (۱۴۰۹). Tanzania Anbia. Beirut: Dar ...
Seyyed Morteza, Abolghasem Ali al-Hussein (۱۴۱۱). Al-Dhokhira fi Alam Al-Kalam. ...
Seyyed Morteza, Abolghasem Ali al-Hussein (۱۹۶۷). Al-Zari'a to Esaul al-Shari'ah. ...
Seyyed Morteza, Abolghasem Ali al-Hussein (۱۹۹۸). Amali. Correction Mohammad Abolfazl ...
Shahrestani, Mohammad bin Abdul Karim (۱۹۷۲). Melal & Nahal. Beirut: ...
Shariatmadari, Hamid Reza (۲۰۱۴). "Potential Applications of Intellectual Property in ...
Sharif, M.M. (۱۹۸۳). History of the Philosophy of the Islamic ...
Shirvani, Ali (۲۰۰۸). "Reflection on the Methodological Properties of Sadr ...
Tabatabaei, Seyyed Mohammad Hossein (۱۴۰۳). Suspension of Bahar al-Anwar. Beirut: ...
Tabatabaei, Seyyed Mohammad Hossein (۱۴۱۷). Al-Mizan Fi Tafsir al-Qur'an. Qom: ...
Tabatabaei, Seyyed Mohammad Hossein (۱۹۸۲). Ali and the Philosophy of ...
Tabatabaei, Seyyed Mohammad Hossein (۲۰۰۵). Nayayeh al-Hikmah. Qom: Islamic Publications ...
Tabatabaei, Seyyed Mohammad Hossein (۲۰۰۹). Islamic Studies. Qom: Book Garden.. ...
Tabatabaei, Seyyed Mohammad Hossein (۲۰۱۵). Shia Islam. Qom: Islamic Advertising.. ...
Yousefzadeh, Hossein Ali (۲۰۱۳). "The Imagination of Sayyed Morteza; Review". ...
Zare, Hamed (BT). "Transcendent Wisdom, from Mulla Sadra to Allameh ...

نمایش کامل مراجع