ارزیابی تناسب مکانی ایستگاه های مترو تبریز با استفاده از GIS و مدل های تصمیم گیری چند معیاره

سیستم های حمل و نقل عمومی، نقش مهمی را در انتقال مسافرین بخصوص در شهرهای بزرگ ایفا می نمایند و با فراهم آوردن امکان دسترسی به نقاط مختلف، بر رشد و توسعه شهرها تاثیر می گذارند. در این میان، مترو به دلیل مزایایی همچون ظرفیت بالا در جابه جایی افراد و استقلال از شبکه ی راه های شهری و در نتیجه دوری از تراکم ترافیک، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. یکی از مهم ترین عوامل افزایش کارایی مترو، طراحی مناسب شبکه خطوط و استقرار ایستگاه های آن در مکانی مناسب می باشد که مستلزم توجه به معیارهای متعددی است. در این تحقیق، به ارزیابی تناسب مکانی ایستگاه های متروی خط ۱ کلان شهر تبریز با استفاده از دو مدل تصمیم گیری چندمعیاره در محیط سیستم اطلاعات مکانی پرداخته شده است. دو مدل مذکور، شامل تحلیل سلسله مراتبی و (Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution) TOPSIS می باشند. برای این منظور، ابتدا ده معیار به عنوان معیارهای تاثیرگذار در تناسب مکانی ایستگاه ها شناسایی و اهمیت نسبی هر یک با روش تحلیل سلسله مراتبی تعیین گردید. نقشه های مربوط به معیارها، پس از تهیه و آماده سازی در محیط سیستم اطلاعات مکانی، با یکدیگر تلفیق شدند و تناسب مکانی ایستگاه ها مورد ارزیابی قرار گرفت. تحلیل نتایج به دست آمده نشان داد که دو مدل تصمیم گیری نتایج نسبتا مشابهی دارند و در هر دوی آنها، حدود ۵۶ درصد ایستگاه ها در مکانی با تناسب بالا قرار گرفته اند. همچنین براساس نتایج دو مدل، هیچ یک از ایستگاه ها در مکانی با تناسب پایین و یا نامناسب قرار نگرفته اند. طبق نتایج روش تحلیل سلسله مراتبی، حدود۱۱ درصد از ایستگاه ها در محلی با تناسب متوسط قرار گرفته اند؛ در حالیکه ایستگاه های مذکور در روش TOPSIS دارای تناسب مکانی خوب هستند.

کلیدواژه ها:

مترو ، سیستم اطلاعات مکانی ، تصمیم گیری چندمعیاره ، تناسب ایستگاه ، ارزیابی