منظر شهری پایدار: شناسایی معیارهای طراحی منظر شهری با رویکرد پایداری

منظر شهری از مهمترین مباحث شهری است که همواره مورد توجه معماران، طراحان، روانشناسان محیط و جامعه شناسان بوده است. منظر شهر چیزی فراتر از یک مسئله برنامه ریزی و طراحی شهری است [۱]. منظر شهری، ماهیتی است که به واسطه فعالیت های انسانی و همراه شدن آن با کالبد در طول تاریخ پدید می آید و در ذهن شهروندان تفسیر می شود؛ در آغاز امری عینی است که به واسطه کیفیت ظهور عوامل فیزیکی شهر موجودیت می یابد و به سبب گذشت زمان و تکرار شدن، به عنصر مشترک پیوند دهنده افراد جامعه بدل می گردد. از آنجا که منظر شهری، کالبد و کیفیت شهر را توامان در بر می گیرد، میتوان ادعا نمود که ادراک شهر همان تفسیر منظر شهری است. امروزه ، فرهیختگی جوامع ، دیگر بر مبنای معیارهای گذشته ارزیابی نمی شود. میزان پایبندی جوامع به مسائل زیست محیطی و حفاظت از آن و به ویژه در سال های اخیر، رعایت اصول توسعه پایدار و حفظ تنوع زیستی یعنی حفظ طبیعت و گسترش فرهنگ آن ، معیارهای اساسی برای ارزیابی رشد جوامع به شمار می آیند. در سالهای اخیر مشکلات بوجود آمده در شهرها در راستای آلایندگی های محیطی سبب توجه روزافزون به بحث های پایداری شده و شاید یکی از راه های سریع دست یافتن به آن، توجه به منظر شهرها و استفاده از آنها در راستای اعتلای هدف فوق است. بنابراین منظر پایدار می تواند نمودی از ترکیب دو مورد فوق باشد[۲]. براین اساس، هدف پژوهش پیش رو، شناسایی عوامل تاثیرگذار در طراحی منظر شهری جدا از نقش آن به عنوان لایه ای در شکل گیری فرم شهری، بلکه به عنوان ابزاری در جهت رسیدن به پایداری شهری است. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه ای و اسنادی به شناسایی عوامل و فاکتورهای تاثیرگذار در طراحی منظر شهری، جدا از نقش آن به عنوان لایه ای در شکل گیری فرم شهری، بلکه به عنوان ابزاری در جهت پایداری شهری، پرداخته و نشان می دهد که توسعه پایدار یک هدف فکری است که طراحی های منظر باید به سوی آن هدایت شود تا اثرات مثبت آن شامل همه جامعه شود. مفهوم پایداری در زمینه « منظر شهری» هم به معنای «ثبات» ساختار اصلی شهر و هم به مفهوم «تغییر» فعالیت ها و برنامه ها مطابق با تغییر شرایط و تقاضاها در طول زمان است.

کلیدواژه ها:

پایداری ، منظر شهری ، منظر شهری پایدار ، توسعه پایدار .