بررسی محتوایی نقش زنان در تئوری های شهروندی در سه دهه اخیر

شهر و شهروند دو عنصر اصلی یک مجموعه کامل ذهنی و عینی می باشند. شهر باعث تعریف شهروند(citizen) و شهروند باعث تعریف شهر می شود و اینگونه است که در این میان هیچ کدام از دیگری جدا شدنی نیستند. وقتی از شهروند صحبت می شود، ملاک مردمی است که در شهر زندگی نموده و از حقوقی برخوردار باشند و در قبال آن، وظایفی را بر عهده دارند. اما زمانی که موقع تقسیم حقوق و وظایف فرا می رسد، شهروند، این واژه عام، به پیروی از تقسیم بندی عرصه های اجتماعی به دو گروه عمومی و خصوصی، به دو قسمت تقسیم شده و نقش خاص به خود می گیرد و زنان ناگزیر به قرارگیری در عرصه های خصوصی. بدین ترتیب زنان، نیمی از اعضای هر جامعه، در اکثر اوقات شهروند درجه دوم محسوب می شوند. این پژوهش با روشی توصیفی به بیان مهم ترین نظریات مربوط به شهروندی زنان پرداخته و با بررسی ادبیات تحقیق، به ارایه راهکارهایی در رابطه با برابری هرچه بیشتر در شهروندی می پردازد. به این منظور نخست مفاهیم اولیه و رویکردهای نظری در موضوع شهروندی و جنسیت مطرح؛ سپس سیر تحول محتوایی این رویکردها بررسی و در ادامه ضمن بازشناسی نظریات مرتبط، تعامل مفاهیم جنسیت و شهروندی بررسی می شود. سوالات اصلی تحقیق عبارتند از اینکه شهروندی زنان چگونه بیان می شود؟ مطرح ترین نظریات مربوط به شهروندی و جنسیت در دهه های اخیر کدامند؟ مهمترین مسائل پیش رو در شهروندی برابر کدامند؟. نتایج تحقیق نشان می دهد با ورود به مرحله شهروندی پسامدرن، زنان از قالب گروههای خاموش دوره های قبل، فاصله گرفته اند و تفاوت های جنسیتی، گرچه بر پایه تفاوت های جنسی استوار هستند، مانعی بر سر راه برابری حقوق شهروندی محسوب نشده بلکه با شناسایی این تفاوت ها، تدوین حقوق با دقت بیشتری انجام می گیرد. زنان برای کسب این حقوق نیاز دارند که ابتدا خود را شناخته و ذهنیت سنتی شهروندی مردسالار را از بین ببرند، همچنین به کرسی های سیاسی بیشتری نیاز دارند تا بتوانند با حمایت های قانونی و حقوقی از شهروندی زنان به مرتبه شهروندی فعال رسیده و برابر با مردان در امور شهری مشارکت داشته و با تغییر فرهنگ و شیوه برنامه ریزی شهری از حضور برابر در فضاهای عمومی شهری برخوردار باشند.

کلیدواژه ها:

حق ، شهروندی ، جنسیت