سنگ شناسی، پتروژنز و ژئودینامیک مجموعه افیولیتی سه ول آوا، شمال غرب ایران

افیولیت های زاگرس، عمدتا در عمان، نیریز، کرمانشاه، کردستان و شمال غرب عراق رخنمون دارند. مجموعه افیولیتی سه ول آوا، بخشی از مجموعه افیولیتی کردستان است. در این پژوهش، پتروژنز و ژئودینامیک این بخش از افیولیت های زاگرس بررسی شده است. بازالت، میکروگابرو، گابرو، دونیت و ورلیت های کم و بیش سرپانتینی، مهم ترین سنگ های مجموعه هستند. پلاژیوکلاز و کلینوپیروکسن، درشت بلورهای بازالت ها و میکروگابروها را تشکیل می دهند. بافت چیره در بازالت ها پورفیریک و میکرولیتی-شیشه ای و در میکروگابروها، اینترسرتال و میکروگرانولار است. کانی های اصلی گابروها را کلینوپیروکسن (اوژیت-دیوپسید) و پلاژیوکلاز با ترکیب چیره لابرادور تشکیل می دهند. کانی های اصلی پریدوتیت ها شامل الیوین (Fo=۸۸-۹۱)، کلینوپیروکسن (دیوپسید-کلینوانستاتیت) و کروم-اسپینل (پیکوتیت) هستند. مقایسه نتایج ژئوشیمی این یررسی با استانداردهای جهانی نشان می دهد که بازالت ها و میکروگابروهای مجموعه افیولیتی سه ول آوا، دارای سرشت توله ایتی و منشا ماگمایی بین E-MORB و N-MORB هستند. گابروها با سرشت توله ایتی متمایل به کالک آلکالن، ویژگی های حدواسط مورب تا قوس اقیانوسی را نشان می دهند. ویژگی های شیمیایی پریدوتیت ها، محدوده گوشته عمیق متمایل به محیط بالای پهنه فرورانش را معرفی می نماید. حجم بالای بازالت-میکروگابرو، مقدار پایین Ti و بالا بودن مقدار Al و Cr# در کروم-اسپینل پریدوتیت ها، نشان دهنده نرخ بالای ذوب بخشی (۲۵ تا ۳۵ درصد) است. این واقعیت بیانگر آن است که مجموعه سه ول آوا از ذوب گوشته با نرخ ذوب بخشی بالا منشا گرفته است. داده های ژئوشیمی نشان از منشا گوشته نسبتا تهی شده برای مجموعه افیولیتی سه ول آوا دارد که این ویژگی در گابروها و پریدوتیت ها بارزتر است. مقایسه سنگ شناسی و ژئوشیمی این افیولیت ها با نمونه های شناخته شده دنیا، نشان می دهد که این مجموعه در محیط پشت قوس اقیانوسی شکل گرفته است.

کلیدواژه ها:

پتروژنز ، ژئودینامیک ، مجموعه افیولیتی سه ول آوا ، زاگرس