بررسی عنصر راوی یا زاویه دید (صنعت التفات) در شعر حافظ

غزل و خاصه غزل های حافظ، به دلیل برخورداری از محتوای عرفانی و عشقی، جنبه های زبانی و ادبی، درون مایه های اجتماعیو اخلاقی و ... حائز اهمیت و قابل بررسی است. اما در این نوشته از نگاه دیگری که جنبه روایتی و داستانی است به آن پرداختهمی شود. در ادب فارسی داستان های شعری و حکایات ادبی در قالب های مختلف و محتواهای گوناگون، بسیار است اما تطبیق غزل با اینمقوله ادبی کمتر مورد توجه بوده است.غزل می تواند داستانی کوتاه از موضوعی خاص یا روایتی از سرگذشت کسی و بیان حالی یا گزارش خوابی و ... باشد. چنانکهحافظ با توجه به این ابداع ادبی و به مدد فضاسازی وتصویرآفرینی و خیال شاعرانه، به گونه ای خیالانگیز به روایت حوادث یابیان حال وگزارش عواطف پرداخته و با توجه به نوع روایت، خواننده را برای درک متن و معنای آن مشارکت داده است.از آنجا که در زمینه التفات و روایت در شعر حافظ به جز مقالات «بهره گیری از روایت های داستانی در غزل های حافظ»، سخنرانی دکتر صابر امامی، «زمان، روایت، ابدیت در شعر حافظ» از علیرضا نیکویی، «مخاطب شناسی حافظ ...» از دکتر فتوحی، «شیوه دوم شخص در تخلصهای حافظ» از لیلا رضایی و «بازنگری معنایی در التفات...» از هما رحمانی و مواردی از این دست، مقاله ای با این نگاه، نگارش نشده است، نگارنده در این مقاله ضمن اشاره کوتاهی به این ابداع ادبی و داستان وارگی برخی غزل ها، به بررسیاین عنصر مهم داستان، یعنی زاویه دید (راوی) و انواع گوناگون آن، نحوهکاربرد و تنوع آن در غزل حافظ، که از دیدگاه ادبی باصنعت التفات نزدیکی و تا حدی برابری دارد، می پردازد.

کلیدواژه ها:

غزل حافظ ، روایت ، داستان وارگی ، زاویه دید ، صنعت التفات