بررسی نقش عوامل فیزیوگرافیک حوضه بر دبی های حداکثر لحظه ای (مطالعه موردی : زیرحوضه های منطقه خزر شرقی)

یکی از راه های توسعه پایدار منابع آب ، ساخت سدها و انواع سازه های آبی می باشد . برای احداث این سازه های آبی نیاز به محاسبه دبی های حداکثر لحظه ای سیلاب است که جهت برآورد دبی های حداکثر لحظه ای در حوضه های فاقد آمار از تحلیل منطقه ای سیلاب استفاده می شود . استفاده از تحلیل منطقه ای سیلاب یکی از روشهایی است که در آن دبی حداکثر لحظه ای در مناطق دارای آمار ، به صورت تابعی از مساحت حوضه تعریف می شود ولی انتظار می رود شدت سیل تابعی از سایر پارامترهای فیزیوگرافیک و اقلیمی نظیر ارتفاع متوسط حوضه ، ضریب گراویلیوس ، بارندگی متوسط حوضه و ... باشد . در این تحقیق هدف ، یافتن مناسب ترین مدل برای تخمین دبی های حداکثرلحظه ای با دوره بازگشت های مختلف در زیرحوضه های منطقه خزر شرق ی می باشد . با بررسی ایستگاه های هیدرومتری حوضه مورد مطالعه ، 26 ایستگاه انتخاب گردیده و برای هر یک از ایستگاه ها نیز 10 عامل فیزیوگرافیک و اقلیمی استخراج شده است . سپس با استفاده از تحلیل عاملی ، شش عامل مهم مستقل انتخاب گردیده که در مجموع 98/8 درصد واریانس تغییرات را در داده های اصلی نشان می دهند . با استفاده از این شش عامل مهم مستقل، مناطق همگن هیدرولوژیکی بر اساس روش تجزیه خوشه ای مشخص شده است که برای تعیین صحت گروه بندی مناطق نیزتحلیل ممیزی مورد استفاده قرار گرفته است . در نهایت با به کارگیری روش رگرسیون چندگانه ، روابط بین مقادیرجریان سیلابی در سطوح احتمالاتی مختلف و شش عامل مهم مستقل در مناطق همگن و کل منطقه خزر شرقی به دست آمده است.

کلیدواژه ها:

توسعه پایدار ، دبی حداکثر لحظه ای ، تحلیل منطقه ای سیلاب ، تحلیل عاملی ، تجزیه خوشه ای ، تحلیل ممیزی ، رگرسیون چندگانه