امکان سنجی اعمال مکانیسم ماشه برجام توسط آمریکا ازمنظر حقوق بین الملل

در پی توافق صورت­گرفته در سال ۲۰۱۵ پیرامون برنامه هسته­ای ایران و تنظیم برجام، مقرر گردید اعمال کلیه تحریم­های شورای امنیت علیه ایران با تصویب قطع نامه­ای ازسوی این نهاد ملغی شود؛ ولی در آگوست ۲۰۲۰، کشور آمریکا که پیش­تر با خروج رسمی از برجام، به عضویت خود در این سند خاتمه بخشیده بود، مدعی نقض اساسی تعهدات برجامی توسط ایران شد و با این ادعا، خواستار فعال کردن مکانیسم ماشه و بازگرداندن مجدد تحریم­های بین­المللی گردید. این اقدام آمریکا، مباحثی را درخصوص میزان مشروعیت قانونی آن برانگیخت. براین اساس، پژوهش حاضر در راستای پاسخ گویی به این سوال به نگارش درآمد که اقدام آمریکا در فعال­سازی مکانیسم ماشه تا چه اندازه از نقطه­نظر اصول و قواعد حقوق بین­الملل مشروعیت دارد؟ حاصل مطالعات توصیفی تحلیلی نگارندگان، مبتنی بر منابع کتابخانه­ای و تحلیل اسناد مربوطه، موید آن است که برجام، یک توافق نامه سیاسی و مستقل از قطع نامه ۲۲۳۱ بوده و آمریکا با خروج از این سند، دیگر «عضو مشارکت­کننده در برجام» نبوده و درنتیجه، فاقد صلاحیت قانونی برای فعال کردن مکانیسم ماشه است. هم­چنین ادامه یک جانبه­گرایی این کشور، جز تضعیف سازمان ملل متحد و ایجاد فضای هرج ومرج در محیط بین­المللی، دورنمای دیگری را پیش روی جامعه بین­المللی قرار نخواهد داد.

کلیدواژه ها:

مکانیسم ماشه ، برجام ، قطع نامه شورای امنیت ، تحریم ، حقوق بین الملل