اثر باکتری های محرک رشد، قارچ مایکوریزا و تنش شوری بر جذب برخی عناصر غذایی توسط گیاه ذرت (Zea mays L.)

افزایش فعالیت میکروبی در خاک و استفاده از روابط همزیستی و هم­افزایی بین قارچ مایکوریزا، باکتری­محرک­رشد و گیاه از طریق بهبود جذب عناصر غذایی می­تواند سبب رشد بهتر گیاهان به­ویژه در شرایط تنش شوری شود. به منظور بررسی اثر کاربرد قارچ مایکوریزا و باکتری­محرک­رشد، بر جذب برخی عناصر غذایی مورد نیاز گیاه ذرت در سطوح مختلف شوری خاک، آزمایشی گلدانی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه شهید چمران اهواز انجام شد. عامل اول شامل سطوح شوری خاک (صفر (S۰)، ۱۵ (S۱) و ۳۰ (S۲) میلی­اکی والان نمک در کیلوگرم خاک از منابع کلرید سدیم، کلسیم و منیزیم به ترتیب به صورت ترکیبی ۱:۲:۳) و عامل دوم چهار سطح تلقیح میکروبی ( قارچ Glomus intraradices (F)، باکتری pseudomonas (B)، تلقیح همزمان باکتری­و­قارچ (B+F) و بدون تلقیح (C)) بود. نتایج نشان داد که با افزایش سطوح شوری، درصد همزیستی مایکوریزایی ریشه، جذب فسفر، پتاسیم، آهن و منگنز در اندام هوایی گیاه به­طور معنی­داری کاهش یافت. کاربرد تمام تیمارهای میکروبی سبب افزایش معنی­دار همه­ی شاخص­های یاد شده در بالا شد. تاثیر تیمارهای قارچ و قارچ-باکتری در افزایش صفات مذکور به­طور قابل ملاحظه­ای بیشتر از تیمار کاربرد مجزای باکتری بود. کاربرد تیمارهای قارچ و قارچ-باکتری سبب افزایش معنی­دار نسبت پتاسیم به سدیم اندام هوایی شد که نشان­دهنده افزایش مقاومت گیاه نسبت به تنش شوری می­باشد. همچنین همبستگی مثبت و معنی­داری بین مقدار جذب عناصر فسفر، پتاسیم، آهن و منگنز گیاه با برخی از شاخص­های رشد ذرت مانند عملکرد خشک اندام هوایی، وزن خشک ریشه، ارتفاع، سطح برگ، قطر ساقه، شاخص کلروفیل و درصد همزیستی مایکوریزایی وجود داشت. نتایج نشان داد که قارچ و باکتری کاربردی در این آزمایش از طریق افزایش درصد همزیستی مایکوریزایی و بهبود جذب عناصر غذایی، می­توانند سبب افزایش مقاوت گیاه ذرت در برابر تنش شوری شوند. ) و فاکتور دوم چهار سطح تلقیح میکروبی ( قارچ گلوموس اینترارادیسس (F)، باکتری سودوموناس (B)، تلقیح همزمان باکتری­و­قارچ (B+F) و بدون تلقیح (C)) بود. نتایج نشان داد که با افزایش سطوح شوری، درصد همزیستی میکوریزایی ریشه، جذب فسفر، پتاسیم، آهن و منگنز در اندام هوایی گیاه به­طور معنی­داری کاهش یافت. کاربرد تمام تیمارهای میکروبی سبب افزایش معنی­دار تمام شاخص­های یاد شده در بالا شد. تاثیر تیمارهای قارچ و قارچ-باکتری در افزایش صفات مذکور به­طور قابل ملاحظه­ای بیشتر از تیمار کاربرد مجزای باکتری بود. کاربرد تیمارهای قارچ و قارچ-باکتری سبب افزایش معنی­دار نسبت پتاسیم به سدیم اندام هوایی شد که نشان­دهنده افزایش مقاومت گیاه نسبت به تنش شوری می­باشد. همچنین همبستگی مثبت و معنی­داری بین مقدار جذب عناصر فسفر، پتاسیم، آهن و منگنز گیاه با برخی از شاخص­های رشد ذرت مانند عملکرد خشک اندام هوایی، وزن خشک ریشه، ارتفاع، سطح برگ، قطر ساقه، شاخص کلروفیل و درصد همزیستی میکوریزی وجود داشت. نتایج نشان داد که قارچ و باکتری کاربردی در این آزمایش از طریق افزایش درصد همزیستی میکوریزایی و بهبود جذب عناصر غذایی، می­توانند سبب افزایش مقاوت گیاه ذرت در برابر تنش شوری شوند. نتایج این تحقیق بایستی در شرایط مزرعه نیز تایید گردد.

کلیدواژه ها:

Glumus intraradices ، pseudomonas bacteria ، root colonization percentage ، soil salinity. ، باکتری pseudomonas ، درصد همزیستی مایکوریزایی ، قارچ Glomus intraradices ، شوری خاک