تعیین ضریب انتقال برخی رادیونوکلیدها از خاک به دانه ی برنج و دز جذبی سالانه ی ناشی از مصرف دو رقم برنج (هاشمی و خزر) در شمال ایران (سیاهکل- گیلان)

در این مطالعه، به منظور سنجش میزان جذب رادیونوکلیدها در محصول برنج رقم های هاشمی و خزر شهرستان سیاهکل- استان گیلان و تعیین دز موثر سالانه ی ناشی از مصرف این دو رقم برنج، ۱۶ نمونه از محصول برنج و ۱۶ نمونه از خاک شالیزارهای مربوطه برداشت شد. پس از آماده سازی نمونه ها، نوع و فعالیت ویژه ی رادیونوکلیدهای موجود در آن ها به روش طیف سنجی گاما تعیین شد. نهایتا ضریب انتقال و میزان دز موثر سالانه ی ناشی از استفاده ی این دو رقم برنج با استفاده از فرمول های مربوطه مشخص شد. خاک منطقه، حاوی رادیونوکلیدهایآکتینیم-۲۲۸ (Ac۲۲۸)، بیسموت-۲۱۴ (Bi۲۱۴)، سزیم-۱۳۷ (Cs۱۳۷)، سرب-۲۱۴ (Pb۲۱۴)، تالیم-۲۰۸ (Tl۲۰۸) و پتاسیم-۴۰ (K۴۰) با فعالیت میانگین به ترتیب، ۹۶/۴۹، ۷۳/۴۷، ۰۹/۲۳، ۶۳/۵۰، ۰۰/۱۸ و ۳۰/۷۱۱ ۱-Bq kg بود. دانه های برنج، حاوی تنها رادیوایزوتوپ طبیعی K۴۰ در رقم های هاشمی و خزر با فعالیت میانگین به ترتیب، برابر ۲۳/۱۲۸ و ۱-Bq kg ۲۸/۱۳۸ بودند. میانگین ضریب انتقال K۴۰ از خاک به برنج برای رقم هاشمی برابر ۱۹/۰ و برای رقم خزر برابر ۲۱/۰ به دست آمد که نشان می دهد این ضریب در هر دو رقم برنج مذکور، تقریبا مشابه است. هم چنین دز موثر سالانه ی ناشی از مصرف رقم های هاشمی و خزر به ترتیب، ۰۳۱/۰ و ۱-Sv year ۰۳۴/۰ تعیین شد. براساس نتیجه های این پژوهش، دز موثر سالانه بسیار پایین تر از حد مجاز استاندارد (۱-mSv year ۱) برآورد شد. بنابراین استفاده از این دو رقم برنج، سلامت مصرف کننده را تهدید نخواهد کرد.  

کلیدواژه ها:

ضریب انتقال ، دز جذبی سالانه ، برنج