بازتاب داستان خضر (ع) دردیوان اشعار صباحی بیدگلی

یکی از برجسته ترین کانون های مضمون آفرینی و تصویرسازی شاعران و نویسندگان در ادبیات فارسی، موضوعات قرآنی، احادیث، امثال و حکم، بویژه در زمینه قصص انبیاست. آثار اکثر نویسندگان و شاعران پارسی گوی، در ادوار مختلف سرشار از مضامین، رویدادها و وقایع مهم زندگی پیامبران، انبیا و اولیاست. همان گونه که قرآن کریم طرح داستان زندگی پیامبران را مایه عبرت و پند و اندرز انسانها می داند، اغلب شاعران جهان اسلام، بنا به دلایلی از قبیل: پند و اندرز، تقدس بخشیدن به اشعار خویش، خلق معانی زیبا و تصاویر بدیع به سرگذشت پیامبران و اسامی آنها اشاره کردهاند. از میان پیامبران، حضرت خضر (ع) ، سرگذشت و رویدادهای زندگانی وی از قبیل رفتن به ظلمات، دست یافتن به چشمه بقا (آب حیوان) و داشتن عمر جاودانی در اشعار شاعران و آثار نویسندگان بازتاب گسترده ای داشته است، به گونه ای که کمتر شاعری را میتوان سراغ گرفت که حضرت خضر و آب حیات وی الهام بخش شعرش نشده باشد، حاج سلیمان کاشانی متخلص به صباحی نیز از جمله شعرای نامی قرن دوازدهم و دوره بازگشت ادبی است که با بهره گیری از اوصاف و زندگی پیامبران اشعار خویش را متبرک ساخته و در خلق تصویرهای شعری از پیامبرانی مانند یوسف، سلیمان نبی، موسی، عیسی، نوح و خضر علیهم ا السلام نام برده و بهره مند شده است. این پژوهش در صدد معرفی این شاعر و بررسی و تحلیل بازتاب اوصاف و زندگی حضرت خضر (ع) در اشعار صباحی بیدگلی است.وی در دیوان اشعار خود ۱۰ بار به طور مستقیم از خضر (ع) نام برده و بخش هایی از داستان او را بازگو کرده است. صباحی در اشعار خود از آب حیات با عناوین مختلفی از قبیل: آب زندگی، چشمه بقا، آب حیوان، آب خضر، چشمه ظلمات، آب زندگانی نام برده و از حضرت خضر (ع) به عنوان دلیل راه، هدایتگر، راهنما و رهبر گمگشتگان یاد کرده و به عمر طولانی و جاودانگی ایشان نیز اشاره ای کرده است. داستان خضر و چشمه حیوان بیش از بقیه رخدادهای زندگانی آن حضرت مورد توجه این شاعر بوده است به طوری که کاربرد هنرمندانه و آگاهانه داستان خضر (ع)، آب حیات و ...سبب حسن تاثیر و گیرایی کلام صباحی در دیوان اشعارش شده و در ماندگاری و شهرت شعری وی نقش بسزایی داشته است.

کلیدواژه ها:

شعر فارسی ، صباحی بیدگلی ، داستان خضر ، آب حیات.