سنگ نگاری و زمین شیمی گدازه های آداکیتی پس از برخورد و بازالت های سرشار از نیوبیم همراه در منطقه سنگ رهوزگ (جنوب بیرجند)

سنگ های آتشفشانی بررسی شده شامل واحدهای پالئوژن با ترکیب آندزیت و داسیت و گدازه های بازالتی نئوژن هستند. گدازه های اسیدی و حد واسط، سرشت کالک آلکالن پتاسیم متوسط تا بالا داشته و نمونه بازالتی سرشت آلکالن دارند. یافته های زمین شیمیایی برای همه سنگ های آتشفشانی سنگ رهوزگ نشان دهنده غنی شدگی LILE در برابر HFSE هستند. نبود آنومالی منفی Eu، مقدارهای HREE کم (برای نمونه: ppm ۶۲/۱-۶۷/۰ Yb= و ppm ۳/۱۷-۴/۷ Y=)، مقدارهای Sr بالا (ppm ۱۰۱۰-۱/۳۴۷) و نسبت Sr/Y بالا (۸۴/۳۱ تا ۹۹/۹۹)، نشان دهنده سرشت آداکیتی سنگ های اسیدی و حد واسط منطقه سنگ رهوزگ است. محتوای بالای SiO۲ (۴۸/۶۸ - ۶۵/۵۶ درصد وزنی)، CaO+Na۲O (۴۷/۱۰- ۵۷/۷ درصد وزنی) و Sr، نشان دهنده قرارگیری آداکیت های سنگ رهوزگ در محدوده آداکیت های پرسیلیس است. میزان K۲O بالا (۱۴/۳- ۲۲/۱ درصد وزنی) و نسبت K۲O/Na۲O بالاتر (۴/۰ تا ۸/۰)، در مقایسه با آداکیت های پرسیلیس، نشان می دهد که این سنگ ها در گروه آداکیت های پس از برخورد هستند. مقدارهای کمHREE (YbN<۸ppm) و نسبت Y/Yb (۵۹/۱۱-۱۰)، نشان می دهد که خاستگاه این سنگ ها دارای فاز به جای مانده گارنت بوده است. نمونه بازالتی منطقه سنگ رهوزگ دارای مقدارهای بالای TiO۲ (۵۲/۱ درصد وزنی) و Nb (ppm ۹/۱۴)، نسبت Nb/La (۴۳/۰) و HFSE بالاست. این ویژگی ها از ویژگی های بازالت های سرشار از Nb هستند. ذوب بخشی گوشته آستنوسفری متاسوماتیسم شده به وسیله مذاب های آداکیتی، شرایط خوبی را برای پیدایش مذاب بازالتی سرشار از Nb پدید آورده است. همه گدازه های منطقه سنگ رهوزگ در پهنه زمین ساختی پسابرخوردی و در پی برخورد بلوک های لوت و افغان در پالئوژن تا نئوژن پدید آمده اند.

کلیدواژه ها:

آداکیت ، بازالت غنی از Nb ، پس برخوردی ، سنگ رهوزگ ، بلوک لوت