مقایسه اثربخشی «درمان مبتنی بر دلبستگی» و «رفتاردرمانی مناظره ای» بر سبک های پاسخ به غذا و ولع غذا در دختران نوجوان مبتلا به چاقی

مقدمه: چاقی از مهم ترین مشکلات بشری است که سلامتی جسمی و روانی را به خطر می اندازد. هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی "درمان مبتنی بر دلبستگی" و "رفتاردرمانی مناظره ای" بر سبک های پاسخ به غذا و ولع غذا دختران نوجوان مبتلا به چاقی بود. روش کار: روش پژوهش نیمه تجربی از نوع طرح پیش آزمون- پس آزمون بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان دختر دوره متوسطه اول شهر ساری در سال تحصیلی ۹۹-۱۳۹۸ بودند. نمونه پژوهش شامل ۳۶ دختر نوجوان مبتلا به چاقی بودند که به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب و به روش تصادفی ساده در ۳ گروه شامل، گروه اول تحت "درمان مبتنی بر دلبستگی"،  گروه دوم تحت "رفتاردرمانی مناظره ای" و پیگیری (۲ماهه) و گروه کنترل قرار گرفتند. جمع آوری داده ها به وسیله پرسشنامه جمعیت شناختی، "مقیاس سبک های پاسخ به غذا" (Food Response Styles Scale) و "پرسشنامه ولع غذا"، (Food-Cravings Questionnaire) انجام شد. روایی ابزارها سنجیده نشده و به پژوهش های پیشین اکتفا شد و پایایی به روش همسانی درونی با محاسبه ضریب آلفا کرونباخ بررسی شد. هر ۲ گروه مداخله، آموزش در ۱۰ جلسه (۹۰ دقیقه ای) دریافت کردند. داده ها در نرم افزار آماری اس پی اس اس نسخه ۲۳ تحلیل شد. یافته ها: هر ۲ روش درمانی در سبک های پاسخ به غذا و ولع غذا با اثربخشی معناداری همراه بودند (۰۱/۰>P). همچنین نتایج نشان داد که "رفتاردرمانی مناظره ای" در مقایسه با "درمان مبتنی بر دلبستگی" در سبک های پاسخ  به غذا و ولع غذا اثربخشی بیشتری داشته است. نتایج پیگیری ۲ ماه مداخله نشان دهنده ثبات درمان می باشد (۰۱/۰>P). نتیجه گیری: هر ۲  روش "درمان مبتنی بر دلبستگی" و "رفتاردرمانی مناظره ای" بر سبک های پاسخ به غذا و ولع غذا در دختران نوجوان مبتلا به چاقی موثر می باشند. لذا پیشنهاد می شود روش های فوق در مراکز درمانی غدد و چاقی برای نوجوانان مبتلا به چاقی استفاده شود.

کلیدواژه ها:

Attachment based Therapy ، Dialectical Behavior Therapy ، Food Response Styles ، Food Craving ، Obesity ، Adolescent Girls. ، درمان مبتنی بر دلبستگی ، رفتاردرمانی مناظره ای ، سبک های پاسخ به غذا ، ولع غذا ، چاقی ، دختران نوجوان.