مقایسه تاثیر آموزش به روش نقشه مفهومی و روش تدریس متداول بر تفکر انتقادی دانشجویان پرستاری

مقدمه: پرورش تفکر انتقادی و مهارت های عملی در عرصه نظام آموزش پزشکی کشور همچنان به عنوان چالشی جدی و در خور توجه باقی مانده است. روش های متداول آموزشی از جمله سخنرانی که به عنوان روش غالب در نظام آموزش عالی به کار می رود، موجب گسترش سبک انفعالی می شود که مطابق آن تفکر انتقادی به معنای واقعی نادیده گرفته می شود. این پژوهش با هدف مقایسه تاثیر آموزش درس اصول و فنون پرستاری به روش نقشه مفهومی و روش تدریس متداول بر مهارت های تفکر انتقادی دانشجویان پرستاری تهران در سال ۱۳۹۳ انجام شده است. روش کار: این مطالعه نیمه تجربی بر روی ۷۰ نفر از دانشجویان ترم اول دانشکده پرستاری و مامایی تهران انجام شد. دانشجویان با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به روش تصادفی به دو گروه آزمون و کنترل تقسیم شدند. محتوای آموزشی در گروه آزمون به روش نقشه مفهومی و در گروه کنترل به روش سخنرانی ارائه شد. جمع آوری داده ها با پرسشنامه مشخصات فردی و آزمون تفکر انتقادی کالیفرنیا- فرم ب در ابتدا و چهار هفته پس از آخرین جلسه آموزش انجام شد. داده ها با نرم افزار SPSS-V۲۱ در سطح معنی داری ۰۵/۰ تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: قبل از آموزش، میانگین و انحراف معیار نمره کل تفکر انتقادی در گروه نقشه مفهومی ۲/۶۶± ۹/۷۱و در گروه سخنرانی ۲/۱۴± ۹/۶۴ بود و تفاوت معنی داری بین دو گروه مشاهده نشد (۰/۱۲۱= P)، ولی پس از آموزش نمره کل تفکر انتقادی در گروه نقشه مفهومی ۲/۷۱± ۱۵/۲۰و در گروه سخنرانی ۲/۰۶+± ۱۰/۲۵بود که این تفاوت از نظر آماری معنی دار بود (۰/۰۱=P ‍). این تفاوت در تمامی مولفه ها معنی دار بود (۰/۰۰۳= P). نتیجه گیری: بکارگیری راهبرد نقشه مفهومی در دانشجویان پرستاری می تواند منجر به توسعه مهارت های تفکر انتقادی، به عنوان یکی از رسالت های مهم آموزش عالی گردد. از این رو بهتر است در آموزش بالینی پرستاری به کار گرفته شود.

کلیدواژه ها:

Concept mapping ، Critical Thinking Skills ، Fundamentals of Nursing ، Nursing Students ، نقشه کشی مفهومی ، مهارت های تفکر انتقادی ، دانشجویان پرستاری ، اصول و فنون پرستاری