تاثیرخشکسالی و برداشت بی رویه از منابع آب زیرزمینی دشت های شمال همدان بر سطح آب زیرزمینی وتشکیل فروچاله ها

دشت های رزن، بهار، کبودرآهنگ درشمال استان همدان واقع شده و ضخامت رسوبات سفره آبدار آن ها به حدود 100-70 متر می رسد که بهره برداری از آنها بیش از ظرفیت سفره بوده و سالانه حدود 3-2/5 متر افت درسطح آب این سفره ها وجود دارد.سالانه چندین فروچاله کوچک و بزرگ در سطح دشتها بوجود آمده که سبب نگرانی ساکنان منطقه گردیده است.در این تحقیق، پس از پیمایشها و اندازه گیریهای صحرایی،تجزیه نمونه ها و برآورد میزان دی اکسید کربن آزادر(Free carbon dioxide)رانجام گرفته و مشخصات فروچالهرها شناسایی و ثبت شده است .از نتایج حاصل مشخص گردید که شرایط ویژه در سنگ بسترآهکی و وجود دی اکسید کربن بیشتراز 1500 میلی گرم در لیتر، عامل اصلی توسعه کارست در منطقه است.همچنین وجود حفره های انحلالی بزرگ، مجاری آب، سیستم درز و شکاف وسیع در سنگ بسترو پمپاژ آب موجود در آنها عامل اصلی ایجاد فروچاله های منطقه بوده و عواملی چون ماسه شویی لایه ها، خروج گاز از چاهها وافت سریع سطح آب زیرزمینی در تسریع وقوع فروچاله های منطقه دخیل هستند .لذا برای جلوگیری از این پدیده، باید اولاً ازکف شکنی و حفاری در سنگ بستر خودداری شود .و دوم این که برای جلوگیری از ماسه شویی چاههای آبرباید ازگراول پکر(Gravel pack)مناسب استفاده شود و سوم این که هم ه چاه هایی که درسنگ بستر حفاری شده وآبدهی بالایی دارند،تعطیل شوند.

کلیدواژه ها:

دشت های شمال همدان ، فروچاله ، کارست ، سنگ بستر ، د ی اکسید کربن آزاد