آینده پژوهی پیشران های موثر بر توزیع فضایی زیرساخت های استان خراسان رضوی با تاکید بر پدافند غیرعامل

امروزه شناخت وضع موجود و چشم­اندازسازی وضع مطلوب در ارتباط با تحلیل فضایی زیرساخت­ها در پرتو ملاحظات امنیتی و دفاعی و با بهره­گیری از رویکردهایی همچون مطالعات آینده­نگرانه و به­کارگیری توامان آن با سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS)، از اهمیتی اساسی در حوزه تصمیم­سازی و برنامه­ریزی­های متناسب با آن در مطالعات آمایش دفاعی برخوردار می­باشد. از این­رو، هدف پژوهش حاضر، تحلیل پیشران­های موثر بر توزیع فضایی زیرساخت­های استان خراسان‎رضوی با رویکرد پدافند غیرعامل و استفاده از مطالعات آینده­پژوهی می­باشد که برای نیل ‎به‎این مقصود از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی، مطالعات کتابخانه‎ای- اسنادی و پیمایش­های آماری در چارچوب تحلیل­های مدلی، نرم­افزاری(میک­مک و سناریوویزارد) و سیستمی(GIS) استفاده گردید. جامعه آماری تحقیق در دو مقیاس انسانی و فضایی تعریف گردید. در بعد فضایی، کل فضای جغرافیایی استان خراسان‎رضوی و در مقیاس انسانی، با استفاده از الگوی غیرتصادفی هدفمند، ۴۰ نفر از کارشناسان(۱۵ نفر) و نخبگان(۲۵ نفر) مطرح در حوزه پژوهش حاضر که از دانش علمی و اجرائی لازم برخوردار بودند، ‎به‎عنوان نمونه مطالعاتی، انتخاب شدند. نتایج نشان داد که با توجه ‎به‎مجموع شاخص­های تحقیق، پهنه­های آسیب­پذیر استان خراسان‎رضوی در پنج حوزه ‎به‎صورت پهنه­هایی با آسیب­پذیری خیلی زیاد(۷.۳۳ درصد)، زیاد(۱۶.۵۲ درصد)، متوسط(۲۹.۷۸ درصد)، کم(۱۶.۹۴ درصد) و خیلی‎کم(۲۹.۴ درصد)، قابل تفکیک است. همچنین، ‎به‎اعتبار نتایج به دست آمده، الگوهای تراکم و پراکندگی زیرساخت­های محدوده موردمطالعه ‎به‎ترتیب متمرکز و خوشه­ای و به‎صورت خودهمبسته تصادفی بوده است. در این بین، عواملی همچون ضوابط قانونی- سیاستگزاری و زیرساختی- نهادی، به‎عنوان پیشران­های کلیدی اثرگذار بر توزیع فضایی زیرساخت­­های استان شناسایی شدند و متناسب با آن، الگوهای آتی قابل‎تحقق در سه گروه سناریوهایی با مطلوبیت بالا(وضعیت سبز)، قابل‎قبول(وضعیت زرد) و بحران(وضعیت قرمز)، ارائه شدند. در نهایت نیز پیشنهادهایی جهت افزایش مطلوبیت زیرساخت­های استان خراسان‎رضوی ارائه گردید.

کلیدواژه ها:

آینده پژوهی فضایی ، پدافند غیرعامل ، زیرساخت منطقه ای ، آمایش دفاعی ، خراسان رضوی