بررسی تغییرات کاربری اراضی شهری در طرح جامع و تفصیلی شهر ایلام - طی دهه ی ۸۲-۱۳۷۲-

کاربری زمین شهری، جزو مفاهیم پایه و اصلی دانش شهرسازی و در واقع شالوده شکل گیری آن است و به اندازه ای اهمیت دارد که برخی از برنامه ریزان شهری در کشورهای پیشرفته آن را مساوی با برنامه ریزی شهری می دانند. نوشتار حاضر کاربری های شهر ایلام بر مبنای وضعیت موجود و پیشنهادی طرح جامع وتفصیلی شهر، همچنین وضعیت موجود شهر در دوره ی جدید را مورد بررسی قرار می دهد. روش اصلی این پژوهش مطالعه ی تطبیقی سرانه های شهری و مساحت کاربری های اصلی شهر طی این سه دوره بوده است. نتایج بررسی و مقایسه ی کاربری های اصلی شهر طی سال های ۱۳۷۲ (وضع موجود شهر در طرح جامع)،۱۳۸۲ (وضع پیشنهادی شهر در طرح جامع) و همچنین۱۳۸۲(وضع موجود شهر در دوره جدید) بیانگر این است که کاربری های فضای سبز، مسکونی، بهداشتی - درمانی و ورزشی هم از نظر سرانه(به ازای هر نفر) شهری و هم از نظر سطح(مساحت) کاربری در وضعیت نامطلوب و نامتناسبی بوده و از سوی دیگر سایر کاربری های تجاری، آموزشی، فرهنگی- مذهبی و حمل و نقل شهری از این نظر در جایگاه مطلوب و مناسبی قرار گرفته اند.این وضعیت بیانگر عدم تعادل و ناهماهنگی بین کاربری های شهری است،که این موضوع از عدم دقت نظرکافی برنامه ریزان شهری در زمان تهیه کاربری های شهری در نادیده گرفتن ارتباط بین جمعیت شهری و سطوح موردنیاز کاربری ها ناشی می شود. بنابراین برنامه ریزان شهری نه تنها باید عوامل کالبدی، بلکه سایر عوامل اجتماعی،اقتصادی، فرهنگی،سیاسی و جغرافیایی را در فرآیند برنامه ریزی کاربری در نظر داشته باشند تا این فرآیند چه در مرحله ی تهیه و چه در مرحله ی اجرا به موفقیت بیانجامد. واژگان کلیدی: کاربری زمین شهری، برنامه ریزی شهری، برنامه ریزی کاربری زمین شهری، ایلام.