پترولوژی، شیمی کانیها و محیط تکتونوماگمایی سنگهای آتشفشانی شمال شرق فرمهین (شمال اراک)

منطقه مورد مطالعه متعلق به زون ساختاری ارومیه دختر در استان مرکزی است که در شمال شرق فرمهین و شمال اراک قرار گرفته است. سنگهای آتشفشانی مورد مطالعه دارای ترم های مختلف سنگی از قبیل آندزیت، داسیت، ریوداسیت، ایگنمبریت و توف می باشند و به لحاظ سنی به ائوسن میانی وفوقانی تعلق دارند. بافت غالب این سنگها پورفیری، پورفیری میکرولیتی، میکرولیتی و بعضا غربالی است. از دیدگاه کانی شناسی بلورهای پلاژیوکلاز، کلینوپیروکسن، آمفیبول، کوارتز و بیوتیت کانیهای اصلی، و زیرکن، آپاتیت و کانیهای کدر کانیهای فرعی هستند. ریز پردازش الکترونی کانیها بر اساس آنالیز میکروپروپ نشان می دهد که پلاژیوکلازها در سنگهای آندزیت بازالت یا از نوع لابرادوریت، بیتونیت، آنورتیت بوده و پیروکسن ها اوژیت، پیژونیت و کلینوانستاتیت تشخیص داده شده اند. بررسی میکروسکپی گدازه های مذکور شواهد آلایش ماگمایی را به صورت منطقه بندی نوسانی درپلاژیوکلازها ، آثار خوردگی در پلاژیوکلازها و ظهور خرده کانیهای بازیک نشان می دهند. وجود حاشیه سوخته در آمفیبول های موجود بیان کننده دمای بالای ماگمای سازنده حین فوران است. نمودارهای ژئوشیمیایی طبیعت سنگهای مورد بحث را کالکوآلکالن معرفی می کند. نمودارهای جداکننده محیط زمین ساختی سنگهای آتشفشانی، این سنگها را در زمره سنگهای حاشیه قاره قرار می دهد که در گستره ی زون فرورانش قرار گرفته و متعلق به کمربند آندزیتهای کوه زایی هستند. موقعیت نمونه ها در نمودارهای عناصر اصلی نسبت به سیلیس پدیده تفریق ماگمایی را نشان می دهد. نتایج حاصل از مقایسه نمودارهای عنکبوتی سنگهای منطقه با کندریت و مورب، مبین آلودگی ماگمای مادر است. به نظر می رسد که دو فرآیند آلودگی بخشی و تبلور بخشی (AFC) در تشکیل سنگهای مورد مطالعه نقش مهمی داشته است.

کلیدواژه ها:

فرمهین ، کالکو آلکالن ، حاشیه قاره ، کوه زایی