بررسی درصد فراوانی نسبی و تغییرات شاخص های تنوع زیستی بال ریشکداران (Insecta: Thysanoptera) در چین های مختلف یونجه شهرستان ایوان (استان ایلام)

به منظور مطالعه تنوع زیستی بال­ریشکداران در چین­های مختلف یونجه، نمونه­برداری­ها به­طور هفتگی از ابتدای فروردین ماه تا اواخر شهریور سال ۱۳۹۶ از مزارع یونجه یکساله، سه­ساله و چهارساله شهرستان ایوان (استان ایلام) به­عمل آمد. نمونه­ها با استفاده از روش تکاندن گیاه یونجه درون سینی سفید جمع­آوری و سپس به داخل شیشه­های محتوی الکل ۷۵ درصد منتقل شدند. پس از انتقال به آزمایشگاه، از آن­ها اسلایدهای میکروسکوپی تهیه و در سطح گونه شناسایی شدند. در این تحقیق، ۱۰ گونه متعلق به ۶ جنس و چهار خانواده­ی مختلف از مزارع یونجه جمع­آوری و شناسایی گردید. در بین گونه­های جمع­آوری شده، بیش­ترین درصد فراوانی مربوط به Thrips tabaci با فراوانی ۱۲/۵۹ درصد و کم­ترین فراوانی مربوط به Tenothrips frici با فراوانی ۲۴/۰ درصد به­دست آمد. تنوع زیستی بال­ریشکداران در چین­های مختلف رشدی یونجه، با استفاده از شاخص­های تنوع شانون-وینر، سیمپسون، غنای مارگالف و یکنواختی شانون محاسبه شدند. با توجه به محاسبات انجام شده، میزان شاخص­های تنوع شانون-وینر، سیمپسون، غنای مارگالف و یکنواختی شانون در مزرعه یونجه یک­ساله به­ترتیب ۰۴/۰±۷۱/۲، ۰۴/۰±۹۲/۰، ۰۲/۰±۴۹/۳ و ۰۱/۰±۸۹/۰، در مزرعه یونجه سه­ساله به ترتیب ۰۹/۰±۲۶/۲، ۰۰۹/۰±۸۸/۰، ۱۸/۰±۵۸/۲ و ۰۰۶/۰±۹۱/۰ و در مزرعه یونجه چهارساله به­ترتیب ۱۴/۰±۰۹/۲، ۰۱/۰±۸۵/۰، ۲۹/۰±۳۱/۲ و ۰۱/۰±۹۲/۰ به­دست آمد. نتایج نشان داد که تنوع شانون-وینر، سیمپسون و غنای مارگالف بال­ریشکداران در مزرعه یک­ساله به طور معنی­داری بیش­تر از مزارع سه و چهارساله بود، اما شاخص یکنواختی شانون مزرعه یونجه چهارساله بیش­تر از مزارع یک­ساله و سه­ساله بود ولی این تفاوت معنی­دار نبود. به طور کلی نتایج نشان داد که تنوع زیستی بال­ریشکداران در مزارع یونجه یکساله بیش­تر بوده و با افزایش سن گیاه میزان تنوع زیستی کاهش می­یابد،  از طرف دیگر در مزارع یکساله به دلیل متراکم بودن گیاه یونجه نسبت به مزارع سه و چهار ساله، محیط مناسبی برای حشرات به وجود می­آورد. در واقع زیستگاه مناسب عاملی برای افزایش تنوع زیستی حشرات محسوب می­شود.

کلیدواژه ها:

بالریشکداران ، شاخصهای زیستی ، تریپس پیاز ، یونجه ، ایلام