نشانه های تصویری القاءکننده ولع مصرف در معتادان تزریقی هروئین

هدف: ولع مصرف، هسته مرکزی پدیده اعتیاد را تشکیل می دهد. ولع مصرف عامل ادامه سوء مصرف مواد و همچنین بازگشت به اعتیاد پس از دوره های درمانی است.  لذا بررسی عوامل ایجادکننده ولع مصرف در جهت اتخاذ شرایطی برای دوری از آنها یا تضعیف آنها یکی از مهم ترین نقاط مورد توجه در پژوهش های حیطه اعتیاد می باشد.  در میان روش های القاء ولع مصرف، مواجهه با علایم تصویری مرتبط با پدیده سوء مصرف مواد از مهم ترین و تاثیرگذارترین راه ها به شمار می رود. شناسایی و بررسی این علایم و نشانه های تصویری که وابستگی بالایی به فرهنگ جامعه و روش های اختصاصی بومی سوء مصرف مواد دارند از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. در این مطالعه تلاش شده است این شاخص ها برای معتادین تزریقی هروئین ایرانی تعیین و اثرسنجی شوند. روش : در این مطالعه مقطعی پس از شناسایی ده عامل اصلی تصویری ایجاد کننده احتمالی ولع مصرف، برای هر عامل پنج تصویر در شرایط مختلف تهیه شد. ۵۰ موقعیت حاصل به قید قرعه شماره گذاری شده و با نمایش تصادفی آنها از آزمودنی ها خواسته می شد برای هر تصویر بر اساس میزان تحریک کنندگی آن برای مصرف نمره ای از ۰ تا ۹ در نظر بگیرند. میزان تاثیرگذاری کلی تصاویر نیز بعد از اتمام نمایش کل تصاویر انجام شد.  در این مطالعه ۳۲ معتاد مرد تزریقی با میانگین سنی ۳۴ سال و میانگین مدت اعتیاد تزریقی ۶ سال قبل از ورود به دوره های درمانی با رضایت شخصی شرکت نمودند. یافته ها: تحلیل نتایج مشخص ساخت بالاترین تاثیرگذاری مربوط به خود هروئین (بسته بندی شده یا آماده)، سوزن تزریق و عمل تزریق می باشد. همچنین بررسی های آماری مشخص ساخت میزان کلی یا جزئی تاثیرپذیری از تصاویر با طول دوره اعتیاد ارتباط معنی داری ندارد. بررسی نتایج میزان تاثیرگذاری کلی تصاویر، نشانگر توانایی بالای این روش القای ولع در ایجاد تمایل به مصرف در حد «زیاد» بود.  اما این تصاویر در ایجاد علایم جسمانی قطع مصرف مانند دل پیچه یا تعریق در حد «کم» عمل کردند. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشانگر کارآیی بالای تصاویر در القاء ولع مصرف می باشند.  هر چقدر تصاویر ارتباط معنایی و زمانی بیشتری با لحظه اوج لذت در هنگام تزریق هروئین داشته باشند، توانایی بیشتری نیز در القاء ولع مصرف خواهند داشت. در این میان اسکناس های هزار تومانی به عنوان واحد خرید هروئین نیز توانایی القای ولع مصرف قابل توجهی در این مطالعه از خود نشان دادند.

کلیدواژه ها:

Craving ، Visual Cues ، Heroin ، Drug Abuse ، ولع ، نشانه تصویری ، هروئین ، سوء مصرف مواد