مقایسه تاثیر آموزش تغذیه توسط همتایان و پرسنل بهداشتی بر آگاهی، نگرش و شاخصهای تغذیه ای زنان ۳۵-۱۸ ساله تحت پوشش مراکز بهداشتی درمانی شهرستان ارومیه

  سابقه و اهداف: عدم آگاهی تغذیه ای و در نتیجه عملکرد نامناسب باعث مشکلاتی از قبیل سوء تغذیه و ابتلا به بیماری ها می شود . مطالعات اندکی در زمینه تاثیر روشهای مختلف آموزش تغذیه بر آگاهی، نگرش و شاخص های تغذیه ای زنان انجام گرفته است. لذا این پژوهش با هدف مقایسه تاثیر آموزش توسط همتایان و پرسنل بهداشتی بر آگاهی، نگرش و شاخص­­­­­­­­­­­­­های تغذیه ای زنان انجام شد.   روش بررسی: در این پژوهش نیمه تجربی، ۱۰۸ نفر از زنان مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهرستان ارومیه در تحقیق وارد. از بین مراکز بهداشتی درمانی شهرستان ارومیه ۴ مرکز به طور تصادفی انتخاب گردید که دو مرکز به آموزش از طریق همتا و دو مرکز به آموزش از طریق پرسنل بهداشتی اختصاص داده شد. از بین زنان ۳۵-۱۸ تحت پوشش مراکز منتخب، تعداد ۲۷ نفر به طور تصادفی، در تحقیق وارد شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه از پیش ساخته شده ای بود که روایی و پایایی آن مورد تایید قرار گرفته بود. ابتدا از هر دو گروه پیش آزمون به عمل آمد. در گروه آموزش توسط همتایان در هر مرکز ۲ نفر از کسانی که بالاترین نمره را کسب نمودند، به عنوان آموزش دهنده همتا انتخاب شدند. گروه همتایان توسط آموزش دهنده های همتا وگروه پرسنل توسط پرسنل بهداشتی ۴ جلسه آموزشی ۲ساعته را دریافت کردند.۶ هفته پس از پایان جلسات آموزشی پس آزمون به عمل آمد. تجزیه وتحلیل آماری با استفاده از آزمون T مستقل و T زوجی انجام شد.   یافته ها: قبل از انجام مداخله میانگین نمرات آگاهی، نگرش و شاخصهای جهانی تغذیه( Global Dietary Index )، مصرف چربی( Fat Consumption Index ) و مصرف گوشت( Meat Consumption Index ) در گروه پرسنل بهداشتی به ترتیب ۴۸/۲۵، ۶۸/۶، ۷۷/۷، ۳۸/۵، ۱۱/۲ ودر گروه همتایان ۳۸/۳۰، ۲۰/۸، ۷۸/۷، ۷۵/۵، ۳۳/۲بود که پس از انجام مداخله آموزشی در گروه پرسنل بهداشتی به ترتیب به ۸۳/۳۱، ۸۸/۸، ۲۵/۷، ۹/۴، ۲ ودر گروه همتایان به ۴/۳۴، ۴/۱۵، ۳۳/۵، ۶۲/۳، ۸۵/۰ تغییر یافت. اختلاف معنی دار آماری بین میانگین نمره آگاهی، نگرش و شاخصهای تغذیه ای دو گروه بعد از آموزش وجود داشت، افزایش میانگین نمرات آگاهی افراد گروه آموزشی پرسنل بیشتر از گروه آموزشی همتایان بود. همچنین میانگین نمره نگرش در گروه همتا بعد از مداخله به طور معنی داری بیش از گروه پرسنل افزایش یافت و نیز بهبود شاخصهای جهانی تغذیه، مصرف چربی و مصرف گوشت در گروه آموزشی همتا بعد از مداخله به طور معنی داری بیش از گروه پرسنل بود.   نتیجه گیری: افزایش بیشتر نمرات آگاهی در گروه پرسنل می تواند نشان دهنده ضعف همتایان در ارائه مطالب نظری وعلمی باشد. اثربخشی آموزش تغذیه بمنظور بهبود شاخصهای تغذیه­ای و نگرش در زنان توسط همتایان بیشتر از پرسنل بهداشتی است، لذا پیشنهاد می گردد این شیوه آموزشی، بخصوص در آموزش تغذیه بیشتر مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

Nutrition education ، Peer education ، Knowledge ، Attitude ، Nutritional indices ، آموزش تغذیه ، همتایان ، پرسنل بهداشتی ، آگاهی ، نگرش ، شاخصهای تغذیه ای