کاربرد روش ناحیه بندی بر اساس بوم شناسی زراعی برای تعیین خلاء عملکرد محصول گندم آبی در گروه های اقلیمی ایران

تولید پتانسیل محصول زراعی از پارامترهایی است که با محاسبه آن می توان خلاء عملکرد را به دست آورد و بر اساس عوامل تاثیرگذار در تولید، به مدیریت منابع آب و خاک پرداخت. در این پژوهش با هدف محاسبه تولید پتانسیل گندم آبی در ۳۰ مرکز استانی کشور، ابتدا با استفاده از تحلیل عاملی و خوشه ای و با در نظر گرفتن ۹ پارامتر اقلیمی، مراکز استانی در چهار گروه طبقه بندی شدند. سپس با روش ناحیه بندی بر اساس بوم شناسی زراعی، تولید پتانسیل محصول و خلاء عملکرد تعیین شد. بر اساس نتایج به دست آمده، روش مذکور در مناطق گرم خشک و کم بارش کشور نتوانست تولید پتانسیل محصول را برآورد کند؛ اما در مناطق نیمه خشک تا مرطوب کشور، خلاء عملکرد مشاهده شد. همچنین نتایج نشان داد که مدل از بین عوامل اقلیمی، بیشترین حساسیت را نسبت به میانگین درجه حرارت دارد. این امر سبب شده تا کمترین خلاء عملکرد در گروه های اقلیمی مرطوب کم بارش و خشک با ۱۵- و ۵‎/۲۷- درصد دیده شود. همچنین وجود اقلیم معتدله در گروه اقلیمی پربارش کشور سبب رشد بیشتر گونه ها و طولانی تر شدن فصل رشد شده که این امر سبب اختلاف بین عملکرد متوسط و عملکرد پتانسیل شده است و خلاء عملکرد در استان های ساحلی شمالی کشور را به ۸‎/۵۵- درصد رسانده است.

کلیدواژه ها:

راندمان محصول گندم ، داده های هواشناسی ، تحلیل عاملی و خوشه ای ، تغییرات اقلیمی