نقدها را بود آیا که عیاری گیرند گفت وگو درباره آسیب شناسی وضعیت نقد کتاب

مدتی بود که درصدد نوشتن یادداشتی درباره وضعیت نقد ادبی در کشور عزیزمان بودم و باید از آقای عمارتی مقدم تشکر کنم که با نوشتن «بررسی و نقد رساله های شعری فلاسفه مسلمان از فن شعر ارسطو: ترجمه در زمانه عسرت» فرصت این کار را برایم فراهم کرد. منتها پیش از هرچیز عرض کنم که این نوشته بیش از آن که «پاسخ به نقد یک محقق جوان و مستعد» باشد، گفت وگو درباره «شیوه نقدی» است که این روزها در نوشتارهای انتقادی رواج یافته و به نظرم برای جریان نقد ادبی زیان آور است؛ شیوه ای که احتمالا بخشی از آن به نسل ما برگردد و من به عنوان معلمی از آن نسل خود را درمورد آن مسئول و تاحدی مقصر می دانم. گاهی زمینه غالب منتقدان را میان سالان تشکیل می دهند و گاه سنت نقد در اختیار سال خوردگان قرار می گیرد و زمانی منتقدان جوان فعال ترند. هرکدام از این سه وضعیت اقتضائات، فواید، و ایرادهایی دارد که به جای خود قابل بررسی است. این طور به نظر می رسد که در شرایط فعلی منتقدان جوان، مستعد، و جویای نام بیش تر هستند و خوش بختانه یکی پس از دیگری وارد عرصه نقد و نظریه می شوند. این وضعیت چشم انداز روشنی را پیش روی نقد ادبی در برابرمان قرار می دهد، به شرط این که همگی مراقب باشیم از دو سوی بام «گرفتاری در رکود و تعارف و تعریف» یا «خام پردازی» سقوط نکنیم. دیگر این که برخلاف استادان نسل پیش از ما که غالبا با درپیش گرفتن «استراتژی سکوت» درقبال نقد آثارشان عملا خود را برتر از منتقد و اساسا درمعرض نقد قرارگرفتن می دیدند، فکر می کنم دوران خودمقدس پنداری و برتردانستن خویش از نقد به پایان رسیده و با پاسخ به نقدهای منتقدان می توانیم وظیفه خودمان را در پیش برد فرایند نقد و احیانا جهت دادن به آن به انجام رسانیم. پاسخ ما به نقدهای نوشته شده بر آثارمان در درجه نخست احترام به نقد و در درجه دوم تکریم شخصیت منتقد است که هر دوامر خجسته و مبارکی است و نتایج خوبی درپی دارد. من سعی می کنم ضمن طرح نکات انتقادی مربوط به وضعیت نقد ادبی در کشور، درباره برخی ایرادهای مطرح شده در مقاله آقای عمارتی مقدم هم سخن بگویم.

کلیدواژه ها:

نقد نقد ، آسیب شناسی ، نقد کتاب ، فلاسفه مسلمان ، ارسطو