تکوین روند سازمان یابی و نقش فرهنگی و تمدنی شهر کاشان

در این مقاله سعی شده است تکوین روند سازمان یابی و نقش فرهنگی و تمدنی شهر کاشان در دوره های مختلف تاریخی مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد؛ این دوره ها شامل دوره ایجاد و پیدایش شهر، دوره اسلامی، دوره قاجاریه، دوره پهلوی و دوره انقلاب اسلامی است. طبق اسناد تاریخی، پیدایش شهرکاشان از اسکان جمعیت در تپه های سیلک واقع در جنوب غربی این شهر به علت نزدیکی به چشمه فین شروع می شود، به طوری که این محل قدیمی ترین سکونتگاه های انسانی در داخل فلات ایران به حساب می آید. در دوره اسلامی شهر کاشان به خاطر نزدیکی به پایتخت آن روز، یعنی اصفهان و توجه شاهان صفوی، در آن دوران به اوج ترقی شهر نشینی می رسد، اما در دوره قاجاریه به علت ورودکالاهای خارجی و عدم حمایت دولت از صنایع داخلی مجددا شهر از رونق می افتد. در دوره پهلوی، به جهت برقراری امنیت نسبی، از بین رفتن حاکم نشینی در منطقه کاشان و توسعه خطوط ارتباطی، شهر مجددا توسعه می یابد، مردم عمدتا به سوی صنایع دستی یعنی قالی بافی روی می آورند و چندین کارخانه در ارتباط با صنعت قالی بافی برای تهیه مواد اولیه فرش ایجاد می شود. در دوره بعد از انقلاب اسلامی، صنعت قالی بافی گسترش بیشتری می یابد، به طوری که بخش خصوصی هم وارد میدان می شود و کارگاه های متعدد فرش ماشینی می یابد و تعداد آن به ۴۳۰ کارگاه و ۱۰۰۰ دستگاه در شهرستان کاشان می رسد. تعداد کل کارخانه ها و کارگاه ها از ۱۵ عدد در قبل از انقلاب به ۷۵۰ عدد در بعد از انقلاب می رسد. در این پژوهش این دوره ها به تفکیک مورد بررسی قرار می گیرد.

کلیدواژه ها:

شهرکاشان ، صنعت قالی بافی ، صنایع ماشینی ، تپه های سیلک ، دوره های شهرنشینی