بررسی مقایسه ای ویژگیهای آناتومی، فیزیکی و شیمیایی چوب کنار دون ریز در دو منطقه از استان بوشهر

درختچه کنار دون ریز Ziziphus lotus (L.) lam. از گونه هایی است که دارای دامنه بردباری بالایی در اقلیمهای خشک میباشد. از آنجایی که شناخت کامل مواد اولیه لیگنو سلولزی یکی از شروط توفیق در استفاده بهینه از آنهاست، لذا شناخت خصوصیات بنیادی چوب این گونه ضروری تشخیص داده شد. در این بررسی، نمونه برداری در دو منطقه از استان بوشهر و در هر منطقه بر روی سه درخت صورت گرفت. این تحقیق بر روی خصوصیات آناتومی چوب بر طبق دستورالعمل IAWA، بررسی خصوصیات فیزیکی بر اساس استاندارد ASTM در سه ارتفاع شامل، نزدیک یقه، ۵۰ درصد طول تنه و ۷۵ درصد طول تنه انجام شد. در بررسی خصوصیات شیمی چوب از استاندارد TAPPI استفاده شد. بر اساس نتایج بدست آمده، چوب کنار دون ریز دارای بافت متوسط، پراکنده آوند، با تیغه آوندی ساده میباشد، آوندها در مقطع عرضی عموما منفرد و گاه در گروههای ۲-۴ تایی درجهت شعاعی، پونکتواسیون (منافذ) بین آوندی متوسط به قطر۸.۲ میکرون، آوندها دارای قطر کوچک، ۸۹ میکرون و طول متوسط ۶۴۹ میکرون، عموما فاقد تیل و ضخامت مارپیچی میباشند. پارانشیمهای طولی دور آوندی و حاشیهای در حد رویش سالانه در یک تا سه ردیف نامنظم و نوارهای پارانشیم عموما ۲-۵ سلولی هستند و تراکئید آوندی قابل مشاهده است. اشعه چوبی کوچک (۳۹۱ میکرون طول) بوده و با چشم غیر مسلح دیده نمیشود و دارای کریستال و ذرات سیلیسی میباشند. فیبرها با پونکتواسیون (منافذ) ساده یا هالهای بسیار کوچک و طول آنها کوتاه (۸۶۸ میکرون) بوده، چوب تقریبا نیمه سنگین با جرم مخصوص بحرانی ۰.۶۰۱ گرم بر سانتیمتر مکعب و هم کشیدگی حجمی آن متوسط و حدود ۱۰.۶۹ درصد است. میزان سلولز در چوب این گونه ۵۵.۶۶درصد و نسبتا زیاد بوده و کلیه خصوصیات شیمیایی اندازه گیری شده در دو منطقه دارای اختلاف معنی دار بود، ولی هیچ یک از صفات اندازه گیری شده در طول تنه اختلاف معنی دار نداشتند.

کلیدواژه ها:

کنار دون ریز ، آناتومی چوب ، فیزیک چوب ، شیمی چوب ، حد رویشی سالانه ، پارانشیم ، آوند