چالش ها و فرصت های به نژادی توت فرنگی

توت فرنگی با داشتن خاصیت آنتی اکسیدانی بالا، بومی ایران است. اما ارقام تجاری آن وارداتی هستند. استان مازندران پس از کردستان با بیش از ۲۰۰۰ هکتار سطح زیر کشت دومین تولید کننده توت فرنگی کشور است. توت فرنگی تولیدی مازندران عمدتا مربوط به رقم کاماروسا است. که رقمی روزکوتاه است و به دلیل زودرسی، سفتی بافت میوه، رشد زیاد، طعم و مزه مطلوب از بازار مناسبی برخوردار است. بطوریکه سطح زیر کشت این محصول و تکنولوژی کشت آن را روز به روز با سرمایه بخش خصوصی توسعه داده است. با این حال عملکرد بوته در کشت عمدتا یکساله، یک پنجم عملکرد جهانی است و مصرف بی رویه کود و سموم، افزایش دستمزد نیروی کارگری و بروز تنش های محیطی از مهمترین چالش هایی هستند که روند روبه رشد تولید محصول و سلامت محصول تولیدی و محیط زیست را تهدید می کند. بروز سرمای بهاره و گرمای تابستانه از مهمترین تنش های محیطی است که به ترتیب منجر به از بین رفتن رشد زایشی و رویشی بوته می گردند. بطوریکه نشاهای تولیدی از کیفیت مناسبی برای تولید محصول بعدی برخوردار نمی شوند. بر همین اساس استفاده از روش های کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت برای رفع این موانع ضروری است. در راهکار کوتاه مدت استفاده از تیمار بوته های تنش دیده با سیلیکات پتاسیم قادر است شرایط فتوسنتزی بوته را از آسیب تنش گرمایی مقطعی حفظ نماید و حضور قارچ همزیست میکوریزا نیز میتواند منجر به بهبود جذب آب بوته در طول فصل رشد گردد. استفاده از روش های مختلف تولید نشا خارج از مزرعه شامل ریشه دار کردن قلمه در سامانه رطوبتی مه پاش، می تواند منجر به کاهش اثر منفی تنش روی نشا گردد و در ادامه با تیمار بهینه نیتروژن بهاره و پاییزه توان تولید نشا را تا بیش از یک کیلوگرم محصول در بوته ارتقا داد. با این حال بررسی ارقام مختلف در مناطق کوهستانی و دشت های ساحلی استان مازندران توانست دوره تولید محصول طولانی تری را از بهار تا پاییز در اختیار تولید کنندگان قرار دهد و کمیت و کیفیت نشا تولیدی را نیز بهبود بخشد. تفاوت رشد رویشی بین بوته های کشت شده در مزارع توت فرنگی حاکی از ایجاد کلونهایی در بین رقم غالب می باشد. استفاده از ظرفیت متخصصین و ارقام موجود در کلکسیون ارقام توت فرنگی کشور واقع در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی کردستان و توجه با عوامل موثر در بروز تنوع می تواند منجر به انتخاب و رهاسازی ارقامی گردد که حساسیت های رایج در رقم کاماروسا را که منجر به تلفات ۲۵ درصدی محصول در اثر پوسیدگی قارچی میگردد را برطرف نماید.

کلیدواژه ها:

نشا ، تغذیه ، تنش ، رقم ، تنوع ، کلون ، انتخاب ،