بررسی ساختار و هزینه های اجتماعی در صنعت سیمان؛ مورد اقتصاد ایران

مقاله حاضر به بررسی ساختار و عملکرد بازار سیمان در طول دوره ۸۶-۱۳۷۹ می­پردازد. نتایج محاسبه با لحاظ اثر مالکیت نشان می­دهد که در دوره مورد بررسی، نسبت تمرکز چهار بنگاه برتر بین ۷۴ تا ۸۴ درصد، شاخص هرفیندال – هیرشمن بین ۲۰۱۸ تا ۲۵۰۱ واحد و شاخص آنتروپی بین ۷۴/۰ تا ۸۳/۰ در نوسان بوده­اند. این درحالی است که ارقام شاخص­های مربوطه بدون لحاظ اثر مولفه مالکیت، نتایج فوق را تایید نمی­کنند. در ادامه بررسی، هزینه­های اجتماعی عملکرد در صنعت سیمان با استفاده از روش کالین- مولر اندازه گیری شده است. در انجام این محاسبه، تابع هزینه صنعت سیمان در قالب یک الگوی داده­های تلفیقی (به تفکیک ۱۰ بنگاه و برای دوره ۸۶-۱۳۷۹ ) تخمین زده شده، سپس با محاسبه هزینه نهایی از تابع مذکور به محاسبه انحراف قیمت از هزینه نهایی به تفکیک هر یک از کارخانجات و در نهایت محاسبه هزینه­های رفاهی عملکرد این صنعت پرداخته شده است. نتایج حاصل از محاسبات فوق نشان می­دهد که رفاه از دست رفته ناشی از انحصار در این صنعت (از سوی ۱۰ بنگاه)، ۴۴ درصد ارزش فروش می­باشد. افزون بر این، در برآورد هزینه نهایی و هزینه متوسط در این صنعت، صرفه اقتصادی نسبت به مقیاس مشاهده می­شود.

کلیدواژه ها:

ساختار بازار ، تمرکز ، شاخص هرفیندال – هیرشمن ، هزینه اجتماعی انحصار سیمان ، الگوی داده های تلفیقی