آشکارسازی و پیش بینی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از مدل زنجیره ی مارکوف و سلول های خودکار (CA-Markov)، (مطالعه ی موردی: دشت داراب)

تغییرات بدون برنامه و غیراصولی کاربری اراضی و پوشش زمین از چالش ­های اساسی و مهم بسیاری از کشورها و مناطق مختلف کره­ ی زمین محسوب می­ شود که به نوبه­­ ی خود تاثیرات مخربی را بر روی منابع طبیعی بر جای می­ گذارد؛ بنابراین بررسی تغییرات کاربری اراضی از نقش اساسی و مهمی جهت مطالعات زیست محیطی برخوردار است. پژوهش حاضر با هدف آشکارسازی و پیش­ بینی تغییرات کاربری اراضی دشت داراب با استفاده از مدل زنجیره ی مارکوف و سلول­ های خودکار یاCA – Markov  با کمک سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و تکنیک سنجش ازدور (RS) انجام شد. بدین صورت که ابتدا با استفاده از تصاویر ماهواره ی لندست و بر اساس روش حداکثر درست­ نمایی، نقشه های طبقه­ بندی مربوط به سه دوره ی زمانی مختلف شامل ۱۳۷۸-۱۳۶۸، ۱۳۸۸-۱۳۷۸ و ۱۳۹۸-۱۳۸۸ در هفت کلاس متفاوت تهیه شد. سپس با استفاده از دو نقشه ی سال­ های ۱۳۶۸ و ۱۳۸۸ به عنوان نقشه های پایه و پیشرو و با ترکیب مدل زنجیره ی مارکوف و سلول­ های خودکار نقشه ی پیش ­بینی مربوط به سال ۱۳۹۸ تولید شد. در گام بعد، نقشه ی پیش بینی شده سال ۱۳۹۸ با نقشه ی واقعی مربوط به همان سال بر اساس میزان پارامترهای توافق و عدم توافق مورد ارزیابی قرار گرفت. درنهایت، پس از اطمینان از دقت مدل پیش­ بینی، نقشه ی کاربری اراضی مربوط به سال­ های ۱۳۶۸ و ۱۳۹۸ وارد مدل شده و نقشه ی کاربری اراضی برای ۱۰ سال آینده؛ یعنی سال ۱۴۰۸ پیش ­بینی گردید. مطابق با نقشه ی تولیدشده، انواع کاربری­ ها تغییرات و تبدیلات چشم­ گیری خواهند داشت؛ به طوری که از مساحت زمین های زراعی به میزان ۴/۴۱۹ هکتار، از مساحت کوه­ ها ۸/۸۵۲۹ هکتار، از مساحت کاربری مراتع ۹/۴۲۸۷ هکتار و درنهایت از مساحت منابع آب ۸۸/۲۷۰ هکتار کاسته خواهد شد. از سوی دیگر، به مساحت زمین­ های بایر به میزان ۶/۱۱۱۱۳ هکتار، به کاربری باغی ۳۱/۱۹۲۶ هکتار و به کاربری مسکونی ۰۸/۴۵۹ هکتار افزوده خواهد شد.

کلیدواژه ها:

Land Use/ Land Cover (LULC) Changes ، Markov chain ، Cellular Automata ، Remote Sensing (RS) ، Darab plain. ، تغییرات کاربری اراضی ، زنجیره ی مارکوف ، سلول های خودکار ، سنجش ازدور (RS) ، دشت داراب.