اثر خواب و محرومیت از خواب بر پاسخ های کورتیزول و تستوسترون، شاخص های عملکرد توان بی هوازی و غلظت لاکتات خون مردان فعال

مقدمه: هدف از پژوهش حاضر بررسی اثر محرومیت از خواب بر پاسخ ­های کورتیزول و تستوسترون، شاخص­ های اجرای بی هوازی، خستگی و لاکتات خون در مردان فعال بود. به همین منظور ۱۲ آزمودنی  مرد سالم و فعال رشته تربیت بدنی با میانگین سن ۲۵/۲±۲۳، قد ۱/۱±۵/۱۷۴ و وزن ۸/۷±۵/۶۹ انتخاب و مورد پژوهش قرار گرفتند. مواد و روش ها: بی خوابی شامل یک شب بود که از طریق مطالعه، بازی شطرنج، کار با کامپیوتر و... اعمال شد. کورتیزول و تستوسترون با استفاده از کیت های Liaison ساخت کشور انگلستان انجام گرفت. شاخص ­های عملکردی توان بی هوازی با استفاده از تست فوق بیشینه وینگیت و لاکتات خون با استفاده از دستگاه لاکتومتر در زمان های قبل از ناشتا، قبل و بلافاصله پس از تست بی هوازی و در نهایت ۵ دقیقه پس از انجام تست مورد ازیابی قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل داده­ ها با استفاده از آزمون های تی زوجی وابسته و مستقل انجام شد. یافته های پژوهش: نتایج نشان داد فعالیت ورزشی بیشینه متعاقب یک شب بی ­خوابی نسبت به ­خواب موجب افزایش معنادار کورتیزول(P=۰.۰۳) و کاهش معنادار تستوسترون(P=۰.۰۱) می شود ولی تغییرات معناداری در عملکرد توان بی­ هوازی و شاخص خستگی ایجاد نشد(P=۰.۰۶, ۰.۱۱, ۰.۲۱). لاکتات خون فقط در زمان بلافاصله بعد از تست وینگیت در مرحله خواب نسبت به بی خوابی کاهش معناداری را نشان داد(P=۰.۰۲) و در دیگر زمان ­های استراحت، قبل و ۵ دقیقه بعد از انجام تست وینگیت تغییرات معناداری مشاهده نشد(P=۰.۰۶۱, ۰.۰۵۳, ۰.۲۶, ۰.۶۱). بحث و نتیجه گیری: در پژوهش حاضر نشان داده شد بی­ خوابی اثرات معناداری بر تغییرات هورمونی کورتیزول و تستوسترون دارد ولی بر کاهش عملکرد بی­ هوازی و ایجاد خستگی اثر معناداری نداشت هر چند که میزان لاکتات بلافاصله پس از خواب و متعاقب فعالیت بی­ هوازی بیشینه نسبت به مرحله بی­ خوابی کاهش معناداری داشت این تغییرات هورمونی احتمالا به دلیل استرس و فشار روانی ناشی از بی خوابی و هم چنین به دلیل فشار ناشی از فعالیت ورزشی می باشد.

کلیدواژه ها:

Cortisol ، Sleep deprivation ، Testosterone ، Fatigue ، Exercise performance ، lactat ، بی خوابی ، تستوسترون ، کورتیزول ، خستگی ، عملکرد ورزشی ، لاکتات