بررسی خشکسالی های هواشناسی و هیدرولوژیک در حوضه آبریز رودخانه زهره

خشکسالی یکی از پدیده های آب و هوایی است که هر ساله خسارت های زیادی را با عث می شود. استان کهگیلویه و بویراحمد درجنوب غربی ایران واقع است. با توجه به اینکه بخش قابل توجهی از آب، حوزه آبریز سه رودخانه مهم کشور همچون کارون، مارون وزهره در استان کهگیلویه و بویراحمد تامین می شود، پایش و پیش بینی خشکسالی در این استان امری اجتناب ناپذیر به نظر می رسد.هدف از این پژوهش بررسی تطابق خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیکی حوضه است. بدین منظور تغییرات ماهانه و سالانه دبی،بارش و تراز آب های زیرزمینی در سطح حوضه مورد بررسی قرار گرفت. خشکسالی هواشناسی با استفاده از شاخص SPI (شاخصبارش استاندارد) برای ایستگاه های هواشناسی در دوره زمانی ۳۰ ساله محاسبه شد. همچنین شاخص SWI (شاخص سطح آباستاندارد) برای ایستگاه های هیدرومتری برای کل دوره آماری موجود محاسبه شد. در پایان مقایسه بین رخداد خشکسالی هواشناسیو خشکسالی هیدرولوژیک در سطح حوضه آبریز انجام پذیرفت. نتایج نشان داد که هر زمان شاخص SPI دارای مقادیر منفی(خشکسالی) می باشد، سطح آب زیر زمینی افت بیشتری را نشان می دهد. این کاهش در سطح آبهای ز یرزمینی با تاخیر زمانی همراهبوده است که با افزایش مقیاس زمانی خشکسالی، تاخیر زمانی اندکی بیشتر بود. در سال های اخیر تداوم و شدت خشکسالی ها با افزایشتوام بوده است. با افزایش مقیاس زمانی خشکسالی ها، تداوم خشکسالی ها بیشتر و تکرار آنها کمتر شده است. به همین دلیل باافزایش مقیاس زمانی خشکسالی، تعداد دوره های کمتر با تداوم بیشتر به چشم می خورد. آزمون من کندال kendall-Mann جهتبررسی وجود روند در داده های دبی جریان رودخانه در ایستگاه های هیدرومتری و چاه های پیزومتری انجام شد. نتایج نشان دادکه در داده های دبی سالانه ایستگاه های هی درومتری وجود روند مشاهده نمی شود، ولی در بررسی چاه های پیزومتری روند صعودیافت سطح آب در چاه ه ا از نظر آماری تایید گردید . نتایج موید نیاز به توجه و برنامه ریزی مقتضی و مناسب جهت کاستن از وخامتاوضاع در استان و همچنین پایاب های رودخانه های حاصل از این منابع آب می باشد.

کلیدواژه ها:

خشکسالی هواشناسی ، خشکسالی هیدرولوژیک ، شاخص استاندارد بارش SPI ، شاخص سطح آب استاندارد SWI