زمینه های بکارگیری نیازهای روانشناختی کاربر در حوزه فناوری اطلاعات: یک مطالعه نگاشت نظام مند

هدف: هدف پژوهش حاضر شناسایی و مرور مطالعات اولیه ای است که با بکارگیری نیازهای روانشناختی برای حل مسائل مرتبط با حوزه فناوری اطلاعات منتشر شد ه اند. همچنین با طبقه بندی این مطالعات و بررسی زمینه های بکارگیری، یک چارچوب مناسب در اختیار پژوهشگران و طراحان محصولات حوزه فناوری اطلاعات قرار دهد. روش شناسی:این مطالعه با رویکردی کیفی، براساس روش «مطالعه نگاشت نظام مند» و با استفاده از چارچوب ۵ مرحله ای پترسن و همکاران (۲۰۰۸) انجام شده است. در مجموع، ۱۱۵۲ پژوهش با دسترسی کامل، بدون محدودیت زمانی و با جستجو در پایگاه های علمی معتبر داخلی و خارجی، شناسایی و از طریق معیارهای انتخاب، گروهی شامل ۴۵ پژوهش انتخاب شد. پژوهش های منتخب براساس معیارهای به دست آمده، طبقه بندی و با استفاده از روش تحلیل محتوای کمی و آمار توصیفی تحلیل شدند. یافته ها: در دو دهه اخیر، بکارگیری نیازهای روانشناختی کاربر در قالب استفاده از نظریه های شناخته شده یا ذکر مولفه های نیاز (بدون اشاره به نظریه مشخص) و یا یک مفهوم کلی در حل مسائل مرتبط با طیف وسیعی از محصولات حوزه فناوری اطلاعات افزایش یافته است. بررسی مطالعات اولیه، سه زمینه موضوعی برای بکارگیری نیازهای روانشناختی را نشان می دهد: ۱) طراحی تجربه کاربر، ۲) تحلیل جنبه های کیفی محصول و ۳) تحلیل رفتار کاربر. نتیجه گیری: بررسی عمیق پیشینه ادبیات این سه زمینه و نگاشت آن ها با معیارهای طبقه بندی پژوهش های منتخب (زمان، نوع محصول، نحوه بکارگیری نیاز و روش شناسی) مرزبندی و ویژگی های این سه زمینه را به عنوان یک نقشه ذهنی برای پژوهشگران روشن کرده است.

کلیدواژه ها:

نیازهای روانشناختی کاربر ، تجربه کاربر ، لذت آفرین و سودمندگرایی ، تعامل انسان و کامپیوتر ، فناوری اطلاعات ، مطالعه نگاشت نظام مند