بررسی شرایط الگوی سینوپتیکی حاکم بر وضعیت های وارونگی دمای بسیار شدید شهر تبریز

در این تحقیق به بررسی وارونگی دمای شهر تبریز با استفاده از اطلاعات رادیوسوند، نقشه اسکیوتی و نقشه­های سینوپتیک، طی دوره زمانی ۲۰۰۸- ۲۰۰۴ در مقیاس روزانه، ماهانه و فصلی پرداخته شد. پس از بررسی داده­ها، ابتدا روزهایی با شرایط وارونگی دمای ضعیف، متوسط، شدید و بسیار شدید مشخص شد و سپس الگوی سینوپتیکی نمونه­های بسیار شدید، مربوط به یک روز قبل و یک روز بعد از اوج شدت وارونگی با استفاده از نقشه­های سینوپتیک سطح زمین، ۸۵۰ و ۷۰۰ هکتوپاسکالی تحلیل گردید. نتایج تحقیق نشان داد که میان وقوع سیستم­های پرفشار و وارونگی دمای بسیار شدید همبستگی معناداری وجود دارد. بدین معنا که شدت وارونگی دما ارتباط مستقیمی با شرایط الگوی سینوپتیکی به­ویژه استقرار سیستم­های پرفشار در منطقه دارد. زمانی که سیستم پرفشاری به صورت مداوم در مقطع چند روزه در منطقه متمرکز می­شود، شدت وارونگی دما به اوج خود می­رسد. به­دنبال آن با ورود یک سیستم کم­فشار، وارونگی از بین می­رود. به­عبارتی، عامل اصلی تقویت­کننده وارونگی­های دمای بسیار شدید، ناشی از تداوم سیستم­های پرفشار است. سامانه پرفشار سیبری، پرفشار شبه­جزیره عربستان و ریزش هوای سرد مدیترانه سامانه­های عمده­ای هستند که منجر به وقوع وارونگی دما می­شوند. نتایج نشان می­دهد که با بررسی سیستم­های سینوپتیکی که منجر به بروز پدیده وارونگی دما می­شوند و از طریق شناسایی الگوهای حاکم بر آن می­توان وقوع وارونگی­های دمای بسیار شدید را پیش­بینی و الگوهای منجر به آلودگی هوا را شناسایی کرد.

کلیدواژه ها:

وارونگی دما ، الگوی سینوپتیکی ، عوامل تشدیدکننده ، نقشه Skew-T ، تبریز