تاثیر سطوح هدایت الکتریکی محلول غذایی برخصوصیات کمی و کیفی سه اکوتیپ شیرینبیان (Glycyrrhiza glabra L.) در کشت هیدروپونیک

سابقه و هدف: شیرین بیان (Glycyrrhiza glabra L.) گیاه دارویی ارزشمندی است که عصاره بدست آمده از ریشه و ریزوم آن به طور وسیع در صنایع دارویی و غذایی قابل استفاده میباشد. با توجه به ضرورت اهلی سازی و معرفی این گیاه به سیستم های کشت به-عنوان رهیافت جایگزین برداشت ناپایدار آن از عرصه های طبیعی، تحقیق حاضر به منظور بررسی اثر هدایت الکتریکی محلول غذایی بر ویژگی های رشد و عملکرد سه اکوتیپ شیرینبیان در کشت هیدروپونیک انجام شد.مواد و روش ها: آزمایش به‎صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی گیاهان زینتی گروه مهندسی علوم باغبانی و فضای سبز دانشگاه تهران در سال۱۳۹۷ انجام شد. تیمارهای آزمایش چهار سطح هدایت الکتریکی محلول غذایی (۵/۱، ۲، ۵/۲ و ۳ دسی زیمنس بر متر) و سه اکوتیپ شیرینبیان (لاله زار و بافت استان کرمان و اقلید استان فارس) بودند. در این تحقیق، تعدادی از صفات مورفوفیزیولوژیک نظیر ارتفاع و قطر بوته، قطر ساقه اصلی، تعداد ساقه جانبی در بوته، طول میانگره، سطح برگ، طول و قطر ریشه، وزن خشک اندام های هوایی و زیرزمینی و صفات بیوشیمیایی نظیر شاخص کلروفیل، میزان فنل کل و فعالیت آنتی اکسیدانی کل اندازه گیری گردید.یافته ها: نتایج نشان داد که بین اکوتیپ ها از نظر تمامی صفات مورد بررسی به جز میزان فنل کل و شاخص کلروفیل تفاوت معنی داری مشاهده شد. همچنین سطوح مختلف هدایت الکتریکی نیز صفات مورد بررسی به استثنای وزن خشک اندام های زیرزمینی و فنل کل را به طور معنی داری تحت تاثیر قرار داد. اثر متقابل هر دو تیمار نیز بر صفات مورفوفیزیولوژیک و بیوشیمیایی مورد بررسی معنی دار بود. در هر یک از سه اکوتیپ مورد بررسی، با افزایش هدایت الکتریکی محلول غذایی، ارتفاع و قطر بوته، طول میانگره، سطح برگ و قطر ریشه روند کاهشی نشان داد. بیشترین وزن خشک اندام های هوایی در اکوتیپ بافت کرمان با سطوح هدایت الکتریکی ۵/۱ و ۲ دسی زیمنس بر متر (به ترتیب با مقادیر ۵۱/۴ و ۹۱/۴ گرم در بوته) و اکوتیپ اقلید فارس با هدایت الکتریکی ۵/۲ دسی زیمنس بر متر (با مقدار ۹۱/۴ گرم در بوته) مشاهده شد. همچنین اکوتیپ بافت کرمان در هدایت الکتریکی ۳ دسی زیمنس بر متر، بیشترین وزن خشک اندام زیرزمینی (۰۲/۱۶ گرم در بوته) را نشان داد. از نظر صفات بیوشیمیایی، بیشترین میزان شاخص کلروفیل در اکوتیپ لاله زار و سطح هدایت الکتریکی۵/۲ دسی زیمنس بر متر مشاهده شد. بیشترین میزان فنل کل و درصد فعالیت آنتی اکسیدانی نیز مربوط به اکوتیپ لاله زار در سطح هدایت الکتریکی ۳ دسی زیمنس بر متر بود.نتیجه گیری: با توجه به نتایج تحقیق، اکوتیپ بافت کرمان و سپس اقلید فارس در محدوده هدایت الکتریکی ۵/۱ و ۲ دسی زیمنس بر متر در مقایسه با تیمارهای دیگر، از رشد و عملکرد مطلوبتری برخوردار بودند. اکوتیپ لاله زار در صفات کیفی در سطح هدایت الکتریکی ۳ دسی زیمنس بر متر نمود بهتری داشت.

کلیدواژه ها:

شاخص کلروفیل ، شیرین بیان ، صفات مورفولوژیک ، فعالیت آنتی اکسیدانی ، محلول غذایی