چگونگی مضمون آفرینی های صائب با سیمرغ اساطیری و عرفانی
محل انتشار: فصلنامه عرفان اسلامی، دوره: 18، شماره: 69
سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 214
فایل این مقاله در 16 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_IAUZ-18-69_007
تاریخ نمایه سازی: 22 آبان 1400
چکیده مقاله:
سیمرغ پرنده ای اساطیری است که از گذشته های دور تاکنون در حوزه تفکر، تمدن، فرهنگ و اندیشه ایرانیان بالوپرگشوده و در اشکال گوناگون خود را بهنمایشگذاشتهاست. قدیمی ترین متن حاوی اسطوره سیمرغ، اوستاست و در حوزه زبان و ادبیات فارسی، شاهنامه از مهمترین مجال های ظهور سیمرغ است و در قرن ششم، سیمرغ در حیطه ادبیات عرفانی نیز تجلیمی یابد. این پرنده اساطیری در هر دوره با نقش و رنگ متناسب آن زمان بروز و ظهور داشتهاست. سبک هندی سبک مضمونآفرینی با ایده های گذشته است و صائب تبریزی از بزرگ ترین شاعران این سبک بهشمارمی رود که در دوره رکود عرفان، به مضامین عرفانی بسیاری توجهنشاندادهاست. در این مقاله که به شیوه توصیفی- تحلیلی انجامشدهاست، برآنیم تا چگونگی بروز و ظهور سیمرغ اساطیری- حماسی و سیمرغ عرفانی را در شعر صائب بررسیکنیم. بنابراین سوال موردنظر این است که باتوجهبه تلاش های گوناگون صائب برای مخالف خوانی و مضمون آفرینی در حوزههای مختلف، وی از سیمرغ چگونه برای مضمون سازی استفادهکردهاست و بیشتر در چه حوزه و برای بیان چه مفاهیمی از این پرنده اساطیری بهرهگرفتهاست؟پژوهش نشانمی دهد که صائب علاوهبر بهره گیری از داستان سیمرغ اساطیری در شاهنامه، از سیمرغ عرفانی در منطق الطیر نیز بهرهگرفتهاست و ابهت، جلال و شکوه سیمرغ، عنصری برگرفته از هر دو حیطه حماسی و عرفانی است که در شعر صائب بهزیبایی استفادهشدهاست.
نویسندگان
ساغر سلمانی نژاد مهرآبادی
استادیارگروه زبان و ادبیات فارسی و زبان انگلیسی، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، تهران، ایران. salmaninejad@kntu.ac.ir