واکاوی نقش نور در تعریف فضاهای معماری آرکی تایپی در ایران و جهان

نور " از جمله کهن الگوهای ماندگاری است که از گذشته تا کنون در فرم ها و نقوش و تزیینات به صورت های مختلفی در فرهنگ اقوام و آیین های مختلف مقدس شمرده شده و نمادی از پاکی، عقل الهی و قدرت لایتنهایی و حضور خداوند است. از دوران باستان در فرهنگ های مختلف از جمله ایران، مصر، یونان و اقوام باستانی امریکا، همواره از نور و نماد های مربوط به آن در هنر و معماری به ویژه معماری قدسی در معابد و کاخ ها برای نورپردازی و ایجاد فضاییی اسرارآمیز و معنوی، تعبیر کیفیت فضا و مطرح کردن زمان در فضا و راهی برای رسیدن به نور حقیقت استفاده می کردند. در معماری غرب به ویژه در معماری کلیساها، نور طبیعی به عنوان عاملی جهت ایجاد فضایی روحانی و ملکوتی و تجسم حضور لاهی، اهمیت دارد. در دین اسلام در آیه ی شریفه ی نور در قرآن مجیدخداوند، به نور و مثل نور الهی به چراغدانی تشبیه شده که تمام علام را از حقیقت آکنده می سازد. هنرمند و معمار مسلمان همواره کوشیده تا فضایی را خلق کند که نور در تعریف آن، جایگاه ویژه ای داشته و آینه ی تمام نمای وجود خدا باشد. اهمیت نور و جایگاه آن در معماری معاصر بیشتر به سوی استفاده مادی از نور طبیعی جهت روشنایی و تفکیک فضایی توجه دارد و کمتر مانند دوران گذشته، به جنبه ی روحانی و معنوی آن پرداخته شده است. در این پژوهش، به بررسی و مطالعه نقش نور در تعریف فضاهای معماری آرکی تایپی در ایران و جهان از گذشته تا دوران معاصر پرداخته شده است. روش تحقیق مقاله ، توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه های علمی تخصصی معماری شهرسازی و مطالعه وبسایت های علمی پژوهشی از جمله سیلیویکا، جهاد دانشگاهی و مرکز اطلاع رسانی علوم و فن آوری بوده است.

کلیدواژه ها:

نور ، فضای معماری ، معماری آرکی تایپی ، معماری ایران ، معماری جهان