طراحی و مدل سازی گذرگاه‎های مهاجرت قوچ و میش البرزی در منطقه حفاظت شده ورجین

امروزه تغییرات اقلیمی، خشکسالی، جزیره ای شدن زیستگاه‎ها از جمله عوامل بحرانی در تهدید و کاهش تنوع‎زیستی به شمار می آیند. علاوه بر بلایا و پدیده های طبیعی، فعالیت های با منشا انسانی از جمله مهم ترین عوامل جزیره ای شدن زیستگاه ها و قطع ارتباط جریان ژنی از طریق گذرگاه ها هستند. وجود گذرگاه های مطلوب و ایمن برای وحوش دارای  مهاجرت بالفطره (ذاتی) و یا حیوانات بزرگ جثه و دارای  قلمرو  وسیع همانند قوچ و میش بسیار حیاتی است. این گونه ها باید بتوانند در قلمروهای شناخته شده خود جابجا شوند اما با حضور موانع متعدد فیزیکی یا ساخت و سازهای انسانی بیشتر آسیب می بینند. در صورت عدم تامین زیستگاه های مطلوب و پراکندگی اجباری گروه های جمعیتی قوچ و میش، به طور مسلم انزوای گروه های جمعیتی (در اثر فعالیت های انسانی) و در نتیجه قطع جریان ژنتیکی و کاهش تنوع‎زیستی در بلندمدت و در درجات بعدی تهدید و انقراض نسل گونه های شاخص به ویژه در راس هرم غذایی را شاهد خواهیم بود. در این پژوهش تعیین مطلوبیت و انتخاب لکه های زیستگاهی با روش وزن دهی و تلفیق چهار نقشه کاربری و پوشش اراضی، مدل رقومی فاصله از راه های دسترسی، مدل رقومی ارتفاع از سطح دریا و موقعیت های توپوگرافی درمحیط GIS انجام شد. سپس با اجرای مدل کمترین فاصله- هزینه، گذرگاه های بالقوه قوچ و میش با کمترین هزینه اکولوژیکی محاسبه شد. این گذرگاه ها در ادامه مورد بازدید میدانی قرار گرفته و از نظر تعارضات،کاربری های بهنگام، مسائل و واقعیات زمینی بازبینی و درنهایت تدقیق شدند. درپایان مسیر گذرگاه های تدقیق شده با ملاحظه ضرورت و اولویت اجرا در سه فاز بخش بندی و چک لیست اولویت بندی مراحل اجرا و شرح تمهیدات و تجهیزات لازم برای استقرار گذرگاه ها درمنطقه مطالعاتی ارائه شد.  

کلیدواژه ها:

گذرگاه های زیستگاهی ، هزینه اکولوژیکی ، جریان ژنتیکی ، نفوذپذیری زیستگاه ، مطلوبیت زیستگاه