تاثیر بازه بندی هیدرولیکی در تخمین بار بستر رودخانه های با بستر شنی با استفاده از ماشین بردار پشتیبان

ارزیابی و برآورد انتقال رسوب و فرایندهای همراه با آن، از دیرباز یکی از مسائل عمده و اصلی مهندسان هیدرولیک و رودخانه بوده است. رودخانه­های با بستر شنی، ویژگی­هایی دارند که آن ها را از رودخانه های با بستر ماسه­ای متمایز کرده و باعث ایجاد مسائل و چالش هایی در تحلیل آن­ها می شود. تعیین میزان بار بستری که در رودخانه ها حمل می­شود، به عوامل متفاوتی ازجمله پارامترهای هیدرولیکی، هیدرولوژیکی و رسوبی بستگی داشته و همین عامل سبب پیچیدگی و همچنین دشواری برآورد این پدیده شده است. در پژوهش حاضر پس از تعیین پارامترهای تاثیرگذار در تخمین بار بستر انتقالی در ۲۰ رودخانه با بستر شنی، داده های به­کار گرفته­شده در بازه های مختلفی براساس پارامترهای هیدرولیکی و رسوبی به­صورت آزمون و خطا دسته­­بندی شده و دقت ماشین بردار پشتیبان در برآورد بار بستر در هر بازه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد مدل با چهار ورودی شامل عدد فرود، نسبت سرعت متوسط به سرعت برشی جریان ( )، نسبت شعاع هیدرولیکی به متوسط اندازه ذرات رسوبی ( ) و عدد شیلدز ( ) و با معیار ناش-ساتکلیف برابر با ۸۰۶/۰ = NSE از دقت بالاتری در برآورد بار بستر برخوردار است؛ همچنین ارزیابی­های صورت­گرفته نشان داد که فرایند برآورد بار بستر در بازه ۱ تا ۴/۱ میلی­متر، مربوط به قطر متوسط ذرات عبوری بار بستر و بازه ۶۵/۰ تا ۷۵/۰، مربوط به عدد فرود به­ترتیب با دارابودن معیار ناش-ساتکلیف به­­ترتیب برابر با ۹۵۲/۰ = NSE و ۹۲۵/۰ =NSEاز دقت بالاتری برخوردار هستند؛ افزون بر این، در بازه­بندی براساس هرکدام از پارامترهای عدد رینولدز برشی و شیب کف رودخانه بازه­هایی بررسی شد که شرایط حاکم بر جریان در آن­ها موجب افزایش قابلیت پیش­بینی بار بستر می­شود.  

کلیدواژه ها:

بار بستر ، انتقال رسوب ، ماشین بردار پشتیبان ، رودخانه ­های شنی ، دقت برآورد