تمایز بین نابودسازی به عنوان مصداقی از جنایت علیه بشریت با نسل کشی در پرتو اساسنامه دیوان کیفری بین المللی

دو مفهوم نابودسازی[۱] و نسل کشی[۲] از مفاهیم بسیار کلیدی و بنیادین در حقوق کیفری بین الملل به شمار می آیند که به دلیل قرابت مفهومی و معنایی گاهی در مطالعات و پژوهش ها به تمایزات و وجوه اختلاف آنها کم توجی یا بی توجهی شده است. حال آنکه با دقت در اساسنامه دیوان درخواهیم یافت که میان نابودسازی به عنوان مصداقی از جنایت علیه بشریت[۳] با نسل کشی که به هر دوی آنها در اساسنامه دیوان اشاره شده است، تمایزاتی وجود دارد. نسل کشی یک جنایت عمدی است و برای تحقق آن، علاوه بر عمد در انجام یکی از اعمال ممنوعه مصرح در ماده ۶ اساسنامه، قصد خاص یعنی از بین بردن تمام یا بخشی از یک گروه مذهبی، نژادی، قومی یا ملی لازم است؛ حال آنکه نابودسازی بی نیاز از چنین انگیزه ای است. در نابودسازی، مرتکب جمعیت را به صرف انسان بودن از بین می برد، حال آنکه مرتکب نسل کشی گروه را به دلیل تعلق داشتن به یک مذهب، نژاد، قوم یا ملیت نابود می کند. همچنین در نابودسازی لازم است که اقدامات مرتکب به عنوان بخشی از یک حمله سازمان یافته یا گسترده و یا به عنوان بخشی از یک طرح کلی یا سازمان یافته برای از بین بردن گروه، ارتکاب یافته باشند، حال آنکه برای تحقق نسل کشی لزومی ندارد که اقدامات مرتکب به عنوان بخشی از یک حمله سیستماتیک یا گسترده و یا به عنوان بخشی از یک طرح کلی یا سازمان یافته برای از بین بردن گروه، ارتکاب یافته باشد. از سوی دیگر، در جرم نابودسازی، غیرنظامی بودن جمعیت مورد حمله امری ضروری است؛ حال آنکه در نسل کشی، نظامی یا غیرنظامی بودن گروه قربانی تاثیری در تحقق نسل کشی ندارد. همچنین در نابودسازی اینکه آیا فرد متهم اعمال خود را علیه جمعیت هدف یا صرفا علیه یک نفر قربانی سازمان دهی کرده است، اهمیتی ندارد و این خود حمله است که باید علیه جمعیت هدف مدیریت شده باشد و فرد متهم فقط باید از اینکه اقدامات او بخشی از این حمله است، آگاهی داشته باشد. حال آنکه در نسل کشی مرتکب باید اعمال خود را در راستای نابودی اعضای یک گروه یا بخشی از آن سازمان دهی کرده باشد و صرف ارتکاب عمل بر روی یک قربانی نمی تواند نسل کشی تلقی گردد. [۱]. Extermination. [۲]. Genocide. [۳]. Crime Against Humanity(CAH).

کلیدواژه ها:

نابود سازی ، نسل کشی ، تمایز ، دیوان کیفری بین المللی