توسعه مدل بهینه برای استفاده صحیح از منابع زیست محیطی در حوزه آبخیز چلگرد

سابقه و هدف: در چند دهه گذشته، مدل های متعددی از جمله مدل برنامه ریزی خطی برای مدیریت و برنامه ریزی در حوزه های آبخیز و تعیین الگوی کشت بهینه در برنامه ریزی های کشاورزی استفاده شده است.روش های مدیریت و برنامه ریزی برای تخصیص بهینه منابع برای به دست آوردن بیشترین منافع، از مهم ترین ابزارهای کاربردی در زمینه های مختلف علوم محیطی از جمله منابع طبیعی، منابع آب و...هستند.هدف از این پژوهش توسعه مدل بهینه استفاده از اراضی با رویکرد زیست محیطی با استفاده از ترکیب روش های بهینه سازی ریاضی برنامه ریزی خطی برای تعیین مساحت بهینه کاربری های اراضی با روش بهینه سازی مکانی تخصیص چند هدفه اراضی برای تعیین محل بهینه کاربری های اراضی است. مواد و روش ها: در این پژوهش تلاش شده که با استفاده از روش های بهینه سازی مدل زیست محیطی که سازگار با شرایط اجتماعی و اقتصادی حاکم بر حوزه آبخیز است برایاستفاده بهتر، حفظ و احیای منابع طبیعی موجود ارائه شود. به همین منظور از یک مدل تک هدفه برنامه ریزی خطی با رویکرد زیست محیطی برای بهینه سازی کاربری اراضی و از یک مدل بهینه سازی چند هدفه برای تخصیص بهینه منابع استفاده شد. نتایج و بحث: پس از جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده ها و ورود آنها به مدل بهینه سازی تک هدفه برنامه ریزی خطی، ابتدا یک مدل ریاضی که مساحت بهینه کاربری های اراضی در حوضه را تعیین می کند توسعه داده شد و سپس با استفاده از مدل بهینه سازی مکانی چند هدفه تخصیص چندهدفه اراضی موقعیت بهینه کاربری های اراضی تعیین شد. مدل ترکیبی ارائه شده یک مدل کارآمد است زیرا قادر به تعیین همزمان مساحت و موقعیت مکانی کاربری های اراضی است.   نتیجه گیری: نتایج به دست آمده نشان می دهند که مدل ترکیبی ارائه شده می تواند مبنایی برای مدیریت صحیح منابع باشد و تا حدود ۱۲ درصد فرسایش خاک را کاهش و حدود ۹۶ درصد سود را افزایش دهد.

کلیدواژه ها:

بهینه سازی ، برنامه ریزی خطی ، تخصیص چند هدفه ، منابع زیست محیطی