مقایسه بنیادها و درون مایه های هنر فرارودی و ایران ساسانی

آثار تاریخی به جا مانده در فرارود در سده­های سوم تا هفتم میلادی، هم از نظر بنیادها و عناصر هنری و هم از نظر درون­مایه­ها و مضامین هنری با آثار تاریخی به جا مانده در ایران مرکزی دوره ساسانی تفاوت­های آشکاری دارد. با مقایسه بنیادها و درون­مایه­های آثار تاریخی این دو بخش از ایران بزرگ داده­های تاریخی غیرمکتوبی بدست می آید که می­تواند در تحلیل­های تاریخی ایران پیش از اسلام مورد استفاده باشد. در این پژوهش به روش مقایسه­ای گزیده های شاخص و برجسته ای از آثار تاریخی فرارود با ایران ساسانی به لحاظ مقایسه بنیادها و درون مایه های هنری مورد ارزیابی قرار گرفته است. یافته های این تحقیق نشان می­دهد که هنر فرارود مقارن دوره ساسانی برخوردار از مفاهیم و نمادهای فرهنگ عمومی ایرانی بوده و در بنیاد­ها و درون مایه­های خود بازنمایی بصری گسترده­ای از فرهنگ محلی دهقانان و بازرگان فرارودی دارد. هنر ساسانی با عدم برخورداری از مفاهیم و نمادهای فرهنگ عمومی جامعه ایران در بنیادها و درون مایه­های خود تمرکز زیادی در بازنمایی بصری قدرت شاهنشاهی ساسانی دارد. هنر فرارودی یک تعادل و تناسبی در بازنمایی واقعیت های تاریخی جامعه فرارود دارد و دارای سادگی و بی پیرایگی و در عین حال یک شیوایی دلپذیر در بیان هنری است در حالی­که هنر ساسانی یک عدم تعادل و تناسبی در بازنمایی واقعیت­های تاریخی جامعه ساسانی دارد و پر از تجمل و خودنمایی و  دارای یک بزرگنمایی و اغراق شگفت آور در بیان هنری است.

کلیدواژه ها:

فرارود ، ایران ساسانی ، داده های تاریخی غیرمکتوب ، فرهنگ عمومی ، بنیادهای هنری ، درون مایه های هنری