بررسی و مقایسه کارایی روش‎ های FAHP و GCA برای مکان یابی پخش سیلاب در محیط GIS (مطالعه موردی: حوضه آبریز گربایگان)

اولین و مهم‎ترین گام در انجام پروژه طرح پخش سیلاب، مکان‎یابی مناطق مستعد برای پخش آب و نفوذ دادن آن به داخل سفره‎های زیرزمینی است. در این راستا استفاده از سامانه‎های اطلاعات مکانی (GIS)، برای تعیین مناطق مستعد پخش سیلاب بدون استفاده از سامانه تصمیم‎گیری چندمعیاره (MCDM) مقدور نیست. در این پژوهش ابتدا نه شاخص شامل شیب، ارتفاع، هدایت الکتریکی، قابلیت انتقال، ژئومورفولوژی، کاربری اراضی، تراکم شبکه زهکشی، زمین‎شناسی و ضخامت آبرفت که در مکان‎یابی پخش سیلاب موثرند با استفاده از نرم‎افزار Arc GIS تبدیل به لایه‎های اطلاعاتی شده و پس از آن کلاس‎بندی شدند. سپس با روش  خوشه‎بندی خاکستری (GCA)، تمام داده‎های ناقص یا گسسته به اعداد خاکستری برای بالا بردن کیفیت تحلیل و ارزش‎گذاری (وزن‎دهی) اطلاعات و داده ها تبدیل شدند. همچنین برای بالا بردن دقت پهنه‎بندی و تحلیل مقایسه‎ای، از دو روش تحلیل سلسله‎مراتبی فازی (AHP) و روش خوشه‎بندی خاکستری (GCA) استفاده شد. درنهایت بر اساس هر روش، نقشه نهایی حوضه تهیه و به پنج کلاس کاملا مناسب، مناسب، متوسط، نامناسب، کاملا نامناسب پهنه‎بندی شد. نتایج حاصله نشان می دهد که روش خوشه‎بندی خاکستری در مورد پهنه‎بندی مناطق مستعد پخش سیلاب، دقیق تر از روش تحلیل سلسله‎مراتبی فازی (FAHP ( بوده و همچنین نتایج حاصل از کاربرد این دو روش، نشان‎دهنده قرارگیری مناطق مستعد در واحدهای کواترنری PLQb, Qscg, Qgsc, Qb, Mm-۱, Qc۲ است.

کلیدواژه ها:

پخش سیلاب ، (GIS) ، حوضه آبخیز گربایگان دشت فسا ، FAHP ، نظریه سیستم خاکستری