توزیع اندازه ذرات حاصل از فرسایش خاک های اطراف دریاچه ارومیه جمع آوری شده بوسیله نمونه گیر BSNE

در سال های اخیر دریاچه ارومیه بعلت کاهش شدید تراز آب خود، به یکی از منابع اصلی گرد و غبار در ایران تبدیل شده است. یکی از اطلاعات ضروری برای تصمیم گیری درخصوص چگونگی رفتار با این مساله، آگاهی از توزیع اندازه ذراتی است که در ارتفاعات مختلف از سطح زمین در حال حرکت است. جهت به تله انداختن ذرات گرد و غبار حاصل از فرسایش بادی خاک های اطراف دریاچه ارومیه یکی از کانون های گرد و غبار واقع در جنوب شرق دریاچه ارومیه در فاصله ۳۰ کیلومتری جاده تبریز- آذرشهر انتخاب و از نمونه گیرهای BSNE (Big Spring Number Eight) استفاده گردید. ۱۴ عدد دیرک که بر روی هر کدام چهار نمونه گیر در ارتفاع های ۱۵/۰، ۵/۰، ۱ و ۲ متری از سطح زمین قرار گرفته شده بود، در الگویی دایره ای شکل نصب گردید. نمونه گیرها در ۱۲ دوره زمانی (از اسفند ۱۳۹۴ تا بهمن ۱۳۹۵) تخلیه شده و و توزیع اندازه ذرات و نیم رخ عمودی ذرات جمع آوری گردیده تعیین شد. نتایج نشان داد مقدار درصد ذرات ریز (۱۵/۰ - ۰۵۳/۰ میلی متر) بیشتر از ذرات درشت (۱- ۲۵/۰ میلی متر) است. بیشترین مقدار ذرات ریز در ارتفاعات ۱۰۰ و۲۰۰ سانتی-متری و بیشترین مقدار ذرات درشت در ارتفاع ۱۵ سانتی متری از سطح زمین دیده شد. با افزایش ارتفاع از سطح زمین، وزن ذرات جمع-آوری شده کاهش یافت. رابطه توانی بهترین تابع برای تشریح تغییرات وزن ذرات جمع آوری شده و ارتفاع از سطح زمین بود. نتایج نشان-دهنده همبستگی منفی بین مجموع بارندگی ماهانه و وزن ذرات جمع آوری شده بود.

کلیدواژه ها:

ارتفاع از سطح زمین ، ذرات معلق ، فرسایش بادی ، کانون گرد و غبار ، نیمرخ عمودی