پایش و پیش بینی عوامل اقلیمی موثر بر تحرک پذیری تپه های ماسه ای استان سمنان

فرسایش بادی و حرکت ماسه های روان، بعنوان یکی از فرآیندهای مهم تخریب سرزمین و یک چالش جدی در ایران به شمار می رود. در این تحقیق تلاش شد با درنظرگرفتن شرایط آب و هوایی، فراوانی روزهای گردوغبار در ایستگاه های سینوپتیک استان سمنان برآورد شود. همچنین میزان فعالیت تپه های ماسه ای براساس شاخص لنکستر مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از این تحقیق در طول دوره آماری ۱۵ سال (۲۰۰۳-۲۰۱۷) نشان داد ایستگاه دامغان با ۱۰ درصد بادهای فرساینده و تعداد ۱۰۵۸ روز توام با گرد و غبار و ایستگاه شاهرود با ۱ درصد بادهای فرساینده و تعداد ۵۸ روز توام با گرد و غبار به ترتیب بیشترین و کمترین درصد فراوانی بادهای با سرعت بیشتر از سرعت آستانه فرسایش بادی را به خود اختصاص داده اند. نتایج حاصل از شاخص لنکستر نشان داد که شهرستان دامغان با بالاترین شاخص، دارای پتانسیل فعالیت رسوبات بادی «کاملا فعال» می باشد و لذا تثبیت تپه های ماسه ای امری ضروری برای کاهش خسارات ناشی از فعالیت تپه های ماسه ای در این منطقه است. نتایج پیش بینی اثرات تغییر احتمالی عوامل اقلیمی بر تحرک پذیری ماسه های روان در ایستگاه منتخب استان نشان داد که حساسیت تحرک پذیری ماسه نسبت به تغییرات افزایش ناشی از باران بیشتر از سرعت باد و نسبت به تغییرات کاهش ناشی از باران کمتر از سرعت باد می باشد و اگر مقادیر میانگین سرعت باد ۳۰ درصد در آینده کاهش یابد و یا مقدار بارندگی به مقدار ۳۰ درصد افزایش یابد، وضعیت تپه ها از حالت کاملا فعال به فعال تغییر خواهد کرد.

کلیدواژه ها:

اقلیم ، رسوبات بادی ، سمنان ، شاخص لنکستر ، گرد و غبار