مدیریت مراحل نموی شش رقم گندم با تغییر تاریخ کاشت و سطوح کود نیتروژن در منطقه سردسیر جلگه رخ خراسان رضوی

به­منظور مطالعه اثر تاریخ کاشت و کود نیتروژن بر مراحل مختلف نموی گندم، آزمایشی به­صورت کرت­های دوبار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی ۱۳۹۳-۱۳۹۲ در مرکز تحقیقات خراسان رضوی اجرا شد. تیمارها شامل تاریخ کاشت در سه سطح (۱۰ مهر، ۵ آبان و ۳۰ آبان) در کرت­های اصلی، کود نیتروژن در سه سطح (صفر، ۱۵۰ و ۳۰۰ کیلوگرم اوره در هکتار) در کرت­های فرعی و شش رقم گندم (زرین، گاسکوژن، سایونز، پیشگام، الوند و میهن) در کرت­های فرعی فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که رقم پیشگام و میهن با ۷۷/۲۵۱۶ و ۱۷/۲۴۲۲ به­ترتیب بیشترین و کمترین نیاز حرارتی برای طی کردن مرحله نمو را به خود اختصاص دادند و تاخیر در کاشت سبب کاهش طول مراحل نموی و کاهش درجه - روز لازم برای اتمام مراحل نموی شد. کاربرد بیشتر نیتروژن، طول مراحل نموی گندم به­ویژه مرحله برجستگی دوگانه تا سنبلچه انتهایی و سنبلچه انتهایی تا گرده­افشانی را به­ترتیب ۱۲/۱۱ و ۳۵/۱۱ درصد افزایش داد. از بین مراحل نموی نیز مراحل ابتدایی که تعیین کننده تعداد دانه هستند، بیشترین همبستگی را با عملکرد دانه داشتند. بنابراین، در صورت تاخیر در کاشت می­توان با مصرف بیشتر کود نیتروژن مراحل نموی گندم را به تاخیر انداخت. بر اساس نتایج این تحقیق، رقم پیشگام در تاریخ کاشت مناسب (۱۰ مهر) و رقم الوند در تاریخ­های کاشت دیر (۵ و ۳۰ آبان) در بیشتر مراحل رشد نسبت به سایر ارقام برتری داشتند.

کلیدواژه ها:

پرشدن دانه ، تعداد دانه ، برجستگی دوگانه ، گرده افشانی ، رسیدگی دانه