جامعیت دین و روش استنباطی علوم دینی: بررسی یک نقد

دکتر خسرو باقری، ارائه­دهنده نظریه تاسیسی علم دینی، در مرحله سلبی تبیین نظریه خود، دیگر نظریه­های علم دینی را نقد می­کند. از این میان، او بر آن است که نظریه­های استنباطی علم دینی، که گزاره­های علمی را با رجوع به متون دینی به دست می­آورند، بر نظریه جامعیت متون دینی مبتنی­اند. لذا با نقد نظریه جامعیت دین، نتیجه می­گیرد که نظریه­های استنباطی گونه­های ناموجه علم دینی­اند. این مقاله به بررسی ادعای وی در مورد ابتنای نظریه­های استنباطی بر نظریه جامعیت اختصاص دارد. در این مقاله، اولا با ارائه مثال­های نقض نشان داده شده که چنین ابتنایی در کار نیست؛ ثانیا اثبات شده است که بر اساس مبانی تفسیری و علم شناختی باقری، نمی­توان به رد نظریه­های استنباطی پرداخت؛ زیرا نظریه گزیده­گویی و نیز نظریه علم­شناختی او به گونه­ای است که اگر آن را مقتضی نادرستی رجوع به متون دینی برای اخذ گزاره­های علمی بشماریم، اخذ گزاره­های متافیزیکی از متون دینی نیز نادرست خواهد بود.

کلیدواژه ها:

علم دینی ، نظریه استنباطی علم دینی ، نظریه تاسیسی علم دینی ، جامعیت دین ، تکثر روش شناختی ، خسرو باقری